HOSE thất bại trong việc thu hút "Vua tôm giống"

Công ty cổ phần Thuỷ sản Việt Úc vừa hoàn tất danh sách cổ đông để thực hiện lưu ký chứng khoán và giao dịch cổ phiếu trên sàn UPCoM.

Sau khi thông qua kế hoạch chào bán cổ phần ra công chúng để tăng vốn điều lệ và niêm yết cổ phiếu trên HOSE tại đại hội cổ đông thường niên 2022, Công ty đã có sự thay đổi trong kế hoạch này sau một năm.

Doanh thu thuần hợp nhất của doanh nghiệp năm 2022 đạt 1.733 tỷ đồng, tăng 4% so với năm trước, nhưng lợi nhuận sau thuế hợp nhất chỉ còn 264 tỷ đồng, giảm 26,8%. Trong 6 năm qua, doanh thu của Việt Úc có xu hướng tăng trưởng liên tục (từ mức 1.156 tỷ đồng năm 2017 lên 1.733 tỷ đồng năm 2022) nhưng lợi nhuận lại bắt đầu suy giảm từ năm 2020.

Doanh nghiệp đề ra mục tiêu năm 2023 đạt doanh thu thuần hợp nhất 1.937 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế hợp nhất 395 tỷ đồng, tăng lần lượt 12% và 50% so với năm 2022, tại đại hội đồng cổ đông thường niên vừa qua.

So với các doanh nghiệp đàn anh trong ngành tôm như Minh Phú, Stapimex, Thực phẩm Sao Ta, Camimex… có doanh thu và lợi nhuận cao hơn, Thuỷ sản Việt Úc lại có ưu thế về biên lợi nhuận gộp. Năm 2022, biên lợi nhuận gộp của Việt Úc đạt 56%, trong khi các doanh nghiệp kia chỉ từ 11% đến 16,7%.

Công ty tập trung vào sản phẩm ngách: tôm giống, giúp biên lợi nhuận cao. Theo Thủy sản Việt Úc, Công ty dẫn đầu ngành với 30% thị phần tôm giống Việt Nam. Mảng tôm giống chiếm khoảng 80% doanh thu hàng năm, còn lại là tôm thương phẩm, thức ăn thuỷ sản và cá tra. Biên lợi nhuận gộp cao khiến tỷ lệ hoàn vốn (ROR) của Thủy sản Việt Úc vượt trội so với mặt bằng chung của ngành. Năm 2022, ROR của Công ty là 13,8%, trong khi các doanh nghiệp ngành tôm khác chỉ từ 5 - 7%.

Từ năm 2017 đến nay, doanh nghiệp đã tăng gấp đôi tổng tài sản và vốn chủ sở hữu, lên mức 1.438 tỷ đồng và 1.191 tỷ đồng.

Trong một thời gian dài, Thủy sản Việt Úc duy trì EPS ở mức cao, từ 44.948 đồng đến 47.769 đồng trong giai đoạn 2017 - 2020. Năm 2022, EPS giảm xuống còn 29.828 đồng do Công ty tăng vốn gấp 13 lần, làm giảm giá trị cổ phiếu, trong khi lợi nhuận có xu hướng suy giảm. Cụ thể, Công ty đã sử dụng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối để phát hành thêm 124,1 triệu cổ phiếu trả cổ tức, với tỷ lệ 1.200%, tức là cổ đông sở hữu 1 cổ phiếu được nhận 12 cổ phiếu.

Sau khi chi trả cổ tức bằng cổ phiếu bằng 1.240 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, Việt Úc vẫn dư 1.066,1 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối lũy kế cuối năm 2022. Công ty có nguồn vốn chủ sở hữu lớn, không phải vay nợ.

Năm 2018, nhóm nhà đầu tư STIC (Hàn Quốc) đã mua 9,8% cổ phần Thủy sản Việt Úc với giá 764.843 đồng/cổ phiếu. “Vua tôm giống” được nhà đầu tư Hàn Quốc định giá khoảng 7.400 tỷ đồng, gần bằng với định giá của Thủy sản Minh Phú, doanh nghiệp đầu ngành, khi đó chỉ đạt 8.300 tỷ đồng, dù doanh thu có quy mô lớn hơn nhiều.

Thuỷ sản Việt Úc là một trong những doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Việt Úc, được ông Lương Thanh Văn (Việt kiều Úc) sáng lập từ năm 2001. Hiện nay, tập đoàn này gồm 18 công ty thành viên, hơn 2.000 công ty liên kết, hơn 1.000 ha diện tích nuôi tôm thương phẩm công nghệ cao, 3 trung tâm gen và nhân giống tôm bố mẹ, có khả năng sản xuất hơn 50 tỷ con giống tôm/năm.

Thủy sản Việt Úc hiện có 9 công ty nuôi tôm giống khắp cả nước, bao gồm cả vùng nuôi tôm thâm canh trong nhà kính ở Bạc Liêu, Bình Định và Quảng Ninh. Công ty cũng có 32,5% (đến cuối năm 2022) vốn cổ phần trong một nhà máy sản xuất thức ăn ở Bến Tre. Ngoài ra, Công ty còn có một khu nuôi cá tra giống rộng 104 ha ở An Giang.

Doanh nghiệp này vừa khai trương nhà máy chế biến thủy sản có giá trị 400 tỷ đồng tại Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm Bạc Liêu, hoàn thiện quy trình sản xuất từ tôm bố mẹ, tôm giống, tôm thương phẩm, thức ăn cho tôm, đến tôm thành phẩm.

Theo báo cáo tài chính kiểm toán 2022 của Thuỷ sản Việt Úc, ông Lương Thanh Văn và vợ là bà Nguyễn Kim Thùa chiếm 52,4% cổ phần doanh nghiệp này (ông Văn có 18 triệu cổ phiếu, chiếm 13,4%; bà Thùa có 52,4 triệu cổ phiếu, chiếm 39%). Viet Uc Hong Kong và Lotus Asia Investments là hai cổ đông lớn khác, nắm giữ 11,39% và 7,59%. Nhân viên Việt Úc sở hữu 17,24%.

Gia đình ông Lương Thanh Văn chiếm gần 64% cổ phần tại Việt Úc. Đó là vì Viet Uc Hong Kong là công ty liên quan của Chủ tịch Thủy sản Việt Úc. Ngoài nhóm cổ đông STIC đã đầu tư vào Thủy sản Việt Úc năm 2018, Công ty Chứng khoán SSI cùng Quỹ Daiwa – Ssiam Vietnam Growth Fund III và Công ty Quản lý quỹ SSI cũng có 1,67% cổ phần.

Như vậy, tỷ lệ cổ phần trôi nổi của Thủy sản Việt Úc chiếm tỷ lệ nhỏ.

Với cơ cấu sở hữu này, vợ chồng Chủ tịch Lương Thanh Văn đã nhận được phần lớn dòng cổ tức từ đợt tăng vốn gấp 13 lần bằng cổ phiếu vào tháng 3/2022 và 3 đợt chia cổ tức bằng tiền vào năm 2019, 2020 và 2021, với tổng giá trị cổ tức là 51,5 tỷ đồng, 103 tỷ đồng và 104,8 tỷ đồng.

Gia đình vị doanh nhân gốc Bạc Liêu này không chỉ kinh doanh trong lĩnh vực thủy sản mà còn tham gia một số ngành nghề khác. Theo dữ liệu tra cứu, bà Nguyễn Kim Thùa, vợ ông Lương Văn Thanh hiện là đại diện cho nhiều pháp nhân trong lĩnh vực bất động sản, nông nghiệp, yến sào… ở Long An, Trà Vinh, Kiên Giang, Cần Thơ…