So sánh "bộ đệm" dự phòng nợ xấu của các ngân hàng: Á quân gây bất ngờ, không phải MB hay BIDV

Tại một Hội thảo về nợ xấu diễn ra gần đây, ông Nguyễn Quốc Hùng - Tổng thư ký của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) đã đưa ra nhận định rằng tình hình nợ xấu của các tổ chức tín dụng đang gây ra nhiều lo ngại. Điều này xảy ra trong hoàn cảnh các doanh nghiệp đang phải đối mặt với nhiều khó khăn và kinh tế toàn cầu đang có dấu hiệu suy thoái. Theo ông Hùng, một số doanh nghiệp đã thông báo rằng họ đã hết nguồn lực, dẫn đến khó khăn cho các ngân hàng trong việc thu hồi các khoản nợ. Ông cũng dự báo rằng tỷ lệ nợ xấu sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới.

Theo VNBA, tuy tỷ lệ nợ xấu nội bảng được kiểm soát ở mức dưới 3%, song tiềm ẩn nhiều rủi ro. Thực tế, một số khoản vay đã trở thành nợ xấu theo nguyên tắc, nhưng được tái cơ cấu thành nhóm nợ, đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp với mục đích tái cơ cấu nợ. ...

Trước lo ngại nợ xấu mới phát sinh thì bộ đệm dự phòng của các ngân hàng càng được quan tâm hơn hết. Tuy nhiên thống kê cho thấy, phần lớn các ngân hàng ghi nhận tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLR - dự phòng rủi ro tín dụng/nợ xấu nội bảng) suy giảm trong 3 tháng đầu năm 2023. Nguyên nhân là nợ xấu gia tăng mạnh với tốc độ nhanh hơn trích lập dự phòng.

Vietcombank hiện vẫn là ngân hàng có bộ đệm dự phòng cao nhất, với tỷ lệ LLR đạt 321% vào cuối tháng 3/2023. Điều này đặc biệt ấn tượng vì Vietcombank là một trong số ít các ngân hàng tăng tỷ lệ này trong quý 1 năm nay. Trước đó, giữa năm 2022, Vietcombank đã thiết lập kỷ lục về tỷ lệ bao phủ nợ xấu, đạt 506%, nghĩa là dự phòng tới 5 đồng cho mỗi 1 đồng nợ xấu. Ngoài ra, Vietcombank cũng nằm trong nhóm các ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu thấp nhất trong hệ thống, chỉ ở mức 0,85%.

Trong khi đó, tỷ lệ LLR của MB và BIDV sụt giảm đáng kể xuống lần lượt 171% và 138%. Hai ngân hàng này từng duy trì được trên mức 200% vào cuối năm 2022, thậm chí như MB từng đạt tới 400% đầu năm 2022 và chỉ đứng sau Vietcombank.

VietinBank cũng không phải là ngoại lệ, tỷ lệ bao phủ nợ xấu của ngân hàng đã giảm từ 188% xuống còn 173% trong 3 tháng đầu năm. Tuy nhiên, VietinBank vẫn nằm trong Top 3 ngân hàng có bộ đệm dự phòng nợ xấu tốt nhất.

Bất ngờ nhất có lẽ đến từ BacABank, một ngân hàng nhỏ nhưng có tỷ lệ bao phủ nợ xấu cao thứ hai trong hệ thống (195%), đồng thời cũng có tỷ lệ nợ xấu ở mức thấp (0,56%). Trong nhiều năm gần đây, ngân hàng này liên tục nằm trong nhóm các ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu thấp nhất trong hệ thống, bên cạnh những ngân hàng lớn như Vietcombank, MB, ACB, HDBank, Techcombank, và nhiều ngân hàng khác.

Một số ngân hàng khác cũng duy trì tỷ lệ LLR trên mức 100% có thể kể đến Techcombank (134), ACB (117%), LPBank (111%), SeABank (105%) và Sacombank (104%).

Khác với BacABank, hầu hết các ngân hàng nhỏ hiện nay đều có tỷ lệ bảo hiểm nợ xấu dưới 100%, với tới 9 ngân hàng có tỷ lệ dưới 50%.

Chi phí dự phòng rủi ro có ảnh hưởng rất lớn tới kết quả kinh doanh của các ngân hàng. Nợ xấu thấp sẽ giúp ngân hàng giảm áp lực trích lập, thậm chí có thể được hoàn nhập dự phòng khi xử lý xong nợ và đóng góp vào lợi nhuận. Ngược lại, nợ xấu cao sẽ khiếp áp lực trích lập dự phòng kéo dài, từ đó tăng trưởng lợi nhuận bị thu hẹp. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp, điển hình nhất là Vietcombank, dù nợ xấu luôn duy trì ở mức thấp nhưng ngân hàng vẫn luôn tỏ ra thận trọng và tích cực trích lập dự phòng để ngăn ngừa các rủi ro có thể xảy ra trong tương lai.

Theo các chuyên gia phân tích của Chứng khoán BSC, mặc dù bộ đệm dự phòng của ngành suy giảm đáng kể trong quý 1, áp lực trích lập có thể sẽ giảm bớt trong thời gian tới sau khi Ngân hàng Nhà nước ban hành Thông tư 02 vào ngày 23/4/2023. Thông tư này cho phép các ngân hàng giữ nguyên nhóm nợ đối với các khoản nợ đủ điều kiện cơ cấu lại và gia hạn trích lập dự phòng cho các khoản nợ cơ cấu lại trong 2 năm. Thông tư này tương tự với Thông tư 01/2020/TT-NHNN được ban hành vào cuối quý 1/2020 trong đại dịch COVID-19. Do đó, BSC kỳ vọng chất lượng tài sản của ngành sẽ được duy trì ổn định hơn trong các quý tiếp theo. Áp lực lên chi phí tín dụng cũng sẽ giảm bớt trong năm 2023 và ngành sẽ có thêm thời gian để xử lý nợ và tăng cường bộ đệm dự phòng khi các ngân hàng vẫn tiếp tục trích lập cho các khoản nợ cơ cấu lại mà không phải chuyển nhóm ngay lập tức.