Quá tải hạ tầng nội đô Hà Nội: Đầu tư cho hạ tầng là giải pháp

Quá tải do quy hoạch hạ tầng chưa hiệu quả

Dân số Hà Nội tăng thêm khoảng 200.000 người, trong khi đó, tốc độ phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ chỉ tăng khoảng 3%/năm, quỹ đất dành cho giao thông tăng chưa đến 1%/năm. Trong khi đó, số lượng phương tiện cá nhân gia tăng chóng mặt và đa số di chuyển đều hướng đến hoặc xuyên qua khu vực lõi đô thị, nơi mà diện tích đất dành cho giao thông rất hạn chế. Đường sá chưa đáp ứng được lưu lượng phương tiện, cùng với việc mất cân đối trong quy hoạch hạ tầng giao thông, tỷ lệ quỹ đất dành cho giao thông mới đạt 8,65% diện tích đất đô thị. Điều này khiến Hà Nội đang phải đối diện với tình trạng thiếu hạ tầng giao thông. Tình trạng ùn tắc, thiếu điểm đỗ… vẫn đang là vấn đề nan giải.

Các chuyên gia đã chỉ ra nguyên nhân lớn nhất dẫn đến thực trạng này đó là quy hoạch giao thông không đồng bộ với quy hoạch sử dụng đất. TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị Hà Nội cho rằng, giữa giao thông và quy hoạch luôn có sự kết hợp chặt chẽ. Hà Nội có đồ án Quy hoạch chung xây dựng từ tháng 4/2011 nhưng phải đến tháng 3/2016 mới phê duyệt Quy hoạch GTVT. Ngay từ khâu làm quy hoạch đã bất cập như vậy nên đương nhiên quá trình phát triển đô thị của Hà Nội sinh ra nhiều hệ lụy.

Cũng theo ông Đào Ngọc Nghiêm, Hà Nội có quy hoạch 30 năm nhưng thậm chí chưa có sự gắn kết giữa quy hoạch phát triển không gian với kết cấu hạ tầng, đặc biệt là quy hoạch mạng lưới giao thông. Khu đô thị thường do tư nhân đầu tư, giao thông lại do Nhà nước đảm nhận. Do nguồn vốn khó khăn nên hiện TP vẫn chưa thực hiện được đồng thời. Điều này dẫn tới nhiều bất cập. Đơn cử, tuyến đường Lê Văn Lương dự kiến mở rộng từ năm 2003 nhằm kết nối với hai tuyến đường vành đai để giảm tải giao thông tại khu vực này nhưng việc bố trí ngân sách rất chậm. Trong khi đó, do thiếu chính sách quản lý, từ 2011 đến nay có trên 20 dự án cao tầng được xây dựng, dẫn tới những ùn tắc giao thông ngày càng nghiêm trọng hơn… Như vậy để thấy rằng, bất cập giữa quy hoạch và kế hoạch, đặc biệt là thiếu nguồn lực để làm hạ tầng kỹ thuật khung.

Giãn dân cư ra các khu đô thị mới sẽ giúp giảm tải hạ tầng nội đô

Để giảm quá tải hạ tầng, bên cạnh khống chế quản lý mạnh công trình cao tầng và đầu tư các công trình công cộng nội đô, cần thực hiện đồng bộ giải pháp gián tiếp để giãn dân, giảm tải nội đô ra các khu đô thị mới ngoại vi như định hướng quy hoạch chung đã được duyệt. Trong tương lai, Hà Nội tiếp tục xây dựng hàng loạt các khu nhà ở cao tầng và thấp tầng từ vành đai 3 đến vành đai 4 kéo dài, toàn bộ phía bắc Sông Hồng từ Mê Linh, Đông Anh đến tận Long Biên.

Đây là các khu vực phát triển nhà ở dân cư không hạn chế, có thể xây quy mô lớn đồng thời là đồng bộ về hạ tầng xã hội và hạ tầng kỹ thuật để tạo ra một chất lượng cuộc sống thực sự tốt hơn rất nhiều so với khu vực nội đô lịch sử. Đẩy mạnh không chỉ loại hình nhà ở thương mại mà phải tăng tốc xây dựng loại hình nhà ở xã hội, nhà ở thương mại giá rẻ để tạo điều kiện cho người bên trong nội đô mua nhà giãn dân ra bên ngoài. Theo kinh nghiệm quốc tế, khi giãn được mật độ dân số đến ngưỡng bền vững, chính quyền sẽ tái cấu trúc cải tạo trở lại khu vực nội đô lịch sử.

Cùng với đó, tạo thuận lợi cho người dân có việc làm, có nguồn thu nhập, tạo sinh kế cho người dân tại nơi ở mới. Thời gian qua, việc đưa một số hộ dân phố cổ sang các tòa nhà tại quận Long Biên đã cho thấy rõ ràng rằng nếu giãn dân mà chỉ quan tâm đến chỗ ở mà chưa tạo điều kiện về sinh kế thì rất khó để giãn dân đi.

Đầu tư mạnh mẽ hơn nữa cho hạ tầng giao thông

Chính quyền Hà Nội cần quyết tâm mạnh mẽ đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông kết nối liên vùng cũng như nội vùng, làm tốt một trong ba khâu đột phá để phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó, Vành đai 4, Vành đai 5 là một trong những công trình trọng điểm cần được đầu tư tập trung.

Nếu không có sự quyết tâm, đôn đốc, đồng hành của lãnh đạo thành phố, nhiều dự án sẽ còn lay lắt lâu nữa do vướng mắc về cơ chế hoặc giải phóng mặt bằng. Đồng thời, cần lường trước những vấn đề khó, nhạy cảm, còn vướng mắc để chủ động có giải pháp từ xa, kịp thời kiến nghị tháo gỡ.

Hà Nội xác định, việc đầu tư tuyến đường Vành đai 4 sẽ đáp ứng yêu cầu xây dựng Thủ đô là một trong các cực tăng trưởng của cả nước, phát triển thành đô thị hiện đại, thông minh, dẫn dắt và tạo hiệu ứng lan tỏa.

Tuyến đường cũng là cơ sở để thực hiện công tác quy hoạch đô thị, phát triển hạ tầng giao thông đi trước một bước, tạo ra trục giao thông quan trọng thúc đẩy mạnh mẽ liên kết ngành, liên kết vùng và kết nối đa chiều của các đô thị, tổ chức lại cơ cấu dân cư.

Những công trình quan trọng sẽ được khai thác trong năm nay

Hà Nội đã phải đối diện với tình trạng quá tải, ùn tắc giao thông nhiều năm qua do hệ thống hạ tầng giao thông phát triển chưa bắt kịp tốc đô thị hóa, gia tăng dân số cũng như lượng phương tiện cá nhân.

Dự án cầu Vĩnh Tuy (giai đoạn 2) có tổng mức đầu tư 2.538 tỉ đồng, đang tập trung đẩy nhanh tiến độ xây dựng các trụ cầu giữa lòng sông. Dự kiến thời gian hoàn thành toàn dự án vào tháng 9/2023. Cầu Vĩnh Tuy 2 sau khi hoàn thành, khớp nối với đường Vành đai 2 trên cao sẽ tạo thành trục giao thông hoàn chỉnh từ trung tâm Hà Nội tới khu vực phía Bắc và Đông Bắc thành phố.

Từ thực tế này cho thấy, cùng với đầu tư xây dựng hạ tầng, để các tuyến đường này phát huy hiệu quả, hạn chế ùn tắc giao thông cần có phương án tổ chức giao thông khoa học, hạn chế các điểm giao cắt, xung đột. Đồng thời, phải có phương án phân luồng, điều tiết giao thông hợp lý, nhất là vào các khung giờ cao điểm khi lưu lượng phương tiện tăng cao.

Để giảm thiểu ùn tắc giao thông, Giám đốc Sở GTVT Hà Nội Nguyễn Phi Thường cho biết, trong năm 2023 sẽ tổ chức rà soát, điều chỉnh bổ sung quy hoạch, xây dựng kế hoạch phát triển ngành. Tăng cường đầu tư, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông; quản lý, bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông, tổ chức khoa học, hợp lý.

Ông Thường cũng nhấn mạnh việc tăng cường phối hợp với các chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật, các công trình trọng điểm. Trong đó, hoàn thành và đưa vào vận hành thương mại đoạn trên cao tuyến đường sắt Nhổn - Ga Hà Nội và các dự án trọng điểm để phục vụ nhu cầu của người dân, tăng khả năng kết nối đồng bộ giữa các loại hình vận tải công cộng.

Đồng thời phát triển hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại gắn với phát triển đô thị tăng khả năng kết nối giao thông, tỉ lệ diện tích đất giao thông/đất đô thị. Phấn đấu tỉ lệ đất dành cho giao thông /đất xây dựng đô thị đạt hơn 11%.