Thuế tối thiểu toàn cầu ảnh hưởng đến ông lớn bất động sản khu công nghiệp

Việc miễn giảm thuế cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) được coi là một trong những biện pháp hấp dẫn FDI vào Việt Nam trong nhiều năm qua.

Việt Nam hiện đang áp dụng mức thuế quan ưu đãi 10%, 15% và 17% phụ thuộc vào lĩnh vực, ngành, quy mô và địa điểm đầu tư. Trong một số trường hợp đặc biệt, mức thuế quan ưu đãi có thể là 5%, 7% và 9%.

Nhưng ưu đãi thuế cho doanh nghiệp FDI này có thể mất hiệu lực nếu Việt Nam đánh thuế tối thiểu toàn cầu (do Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đề xuất).

Thuế tối thiểu toàn cầu đề ra, mức thuế tối thiểu toàn cầu 15% áp dụng cho các công ty đa quốc gia có tổng doanh thu từ 750 triệu EUR (tương đương 800 triệu USD) trở lên trong 2 năm của 4 năm liên tiếp gần nhất.

Năm sau, hàng loạt quốc gia sẽ áp dụng loại thuế này (Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc, EU…) sẽ đánh thuế này. Còn tại Việt Nam, chính sách này đang được cân nhắc.

Nếu Việt Nam thực hiện chậm chính sách thuế tối thiểu toàn cầu so với quốc gia mà doanh nghiệp FDI đặt trụ sở chính, ngân sách quốc gia có thể thiếu vài tỷ USD mỗi năm (giả sử với hơn 100 doanh nghiệp FDI), môi trường đầu tư bị xáo trộn do các nhà đầu tư chuyển hướng sang các quốc gia có cơ chế chia sẻ lợi ích liên quan đến quy định thuế mới này,…

Cũng có nhiều lo lắng thị trường bất động sản công nghiệp sẽ bị ảnh hưởng không nhỏ từ chính sách thuế tối thiểu toàn cầu. Bởi trước đây, lĩnh vực này thu hút đầu tư cũng chủ yếu nhờ ưu đãi thuế và giá lao động rẻ.

Bà Nguyễn Thị Thu Hương, Thành viên HĐQT kiêm Tổng giám đốc Tổng Công ty Phát triển Đô thị Kinh Bắc - CTCP (Mã: KBC) cũng đã có những chia sẻ về vấn đề này tại ĐHĐCĐ thường niên 2023, về phía doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khu công nghiệp.

“Mới đây có một nhà đầu tư lớn cũng hỏi tôi về thuế tối thiểu toàn cầu. Tôi có nói với họ như thế này: Quý tập đoàn là một tập đoàn rất lớn, có danh tiếng nhưng chúng tôi còn lo hơn quý vị. Chúng tôi là doanh nghiệp chuyên thu hút các tập đoàn lớn đến Việt Nam để đầu tư thì những quy định, chính sách gì phát sinh buộc chúng tôi phải có tính toán. Và việc áp thuế tối thiểu toàn cầu cũng không có gì quá bất ngờ. Chúng tôi chỉ mong muốn tất cả các nhà đầu tư thấu hiểu, cùng chia sẻ và doanh nghiệp sẽ đưa ra phương án để nhà đầu tư không bị thiệt thòi”.

Bà Hương cho rằng không cần phải lo lắng về việc Việt Nam áp thuế tối thiểu toàn cầu, vì không phải nước duy nhất. Tuy nhiên, việc thỏa hiệp với các nhà đầu tư phụ thuộc vào từng nước, từng doanh nghiệp, từng trường hợp (xem mức độ đầu tư và lợi ích của họ đối với đất nước và doanh nghiệp). Việc này Kinh Bắc đã có tính toán. Nhưng Việt Nam chưa biết khi nào mới áp dụng. Và thực tế chỉ khoảng 20% các doanh nghiệp FDI ở Việt Nam bị ảnh hưởng, chủ yếu là các doanh nghiệp lớn.

“Tôi bảo đảm là sẽ không có vấn đề gì quá nghiêm trọng bởi nền kinh tế không thể đưa ra một loại thuế để hủy diệt doanh nghiệp được. Còn việc khi nào thực hiện, thực hiện như thế nào thì vẫn còn phải chờ đợi. Bản thân doanh nghiệp chúng tôi cũng phải nghiên cứu về chính sách, quy chế, quy định của Nhà nước. Nhiều khi chúng tôi còn phải kiến nghị thay các nhà đầu tư bởi họ là khách hàng của chúng tôi tại các khu công nghiệp,” CEO Kinh Bắc nhận định.

Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cả nước hiện có khoảng 563 khu công nghiệp (KCN) nằm trong quy hoạch tại 61/63 tỉnh thành; 397 KCN đã được thành lập; 292 KCN đã hoạt động với tổng diện tích đất tự nhiên đạt khoảng hơn 87.100 ha, diện tích đất công nghiệp khoảng hơn 58.700 ha. Ngoài ra còn có 106 KCN đang trong quá trình xây dựng với diện tích đất công nghiệp khoảng 23.800 ha.

Theo số liệu từ Cục Đầu Tư nước ngoài (thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư), đến ngày 20/5/2023, tổng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam chỉ đạt khoảng 10,86 tỷ USD, giảm 7,3% so với cùng kỳ. Trong đó, có 962 dự án mới được cấp phép đầu tư, với tổng vốn đăng ký là hơn 5,26 tỷ USD. Ngoài ra, 485 lượt dự án điều chỉnh vốn đầu tư, tăng số lượng dự án 22,8% nhưng giảm số vốn 59,4% so với cùng kỳ.

Cơ quan này cho biết, sự chênh lệch giữa tốc độ tăng số dự án mới và tốc độ tăng tổng vốn đầu tư cho thấy các nhà đầu tư nước ngoài có quy mô vừa và nhỏ vẫn duy trì sự quan tâm, niềm tin vào môi trường đầu tư của Việt Nam khi thực hiện các quyết định đầu tư mới. Trong khi đó, các tập đoàn lớn đang thận trọng, cân nhắc kỹ việc tiếp tục đầu tư lớn vào Việt Nam trong bối cảnh ảnh hưởng của chính sách thuế tối thiểu toàn cầu.

Ông Thomas Rooney, Quản lý cấp cao Bộ phận Dịch vụ Công nghiệp, Savills Hà Nội nhận xét về vấn đề này, sau khi các hoạt động trở lại bình thường sau đợt dịch COVID-19, các nhà đầu tư hoặc doanh nghiệp dù đã đến Việt Nam khảo sát thị trường nhưng họ cũng có phần thận trọng và muốn nghiên cứu thị trường một cách tỉ mỉ hơn trước khi quyết định.

Năm 2023, dòng vốn FDI cũng bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế tối thiểu toàn cầu. Điều này khiến thị trường kém sôi động hơn. Các tập đoàn lớn cũng thận trọng, cân nhắc kỹ việc tiếp tục đầu tư trong bối cảnh ảnh hưởng kinh tế - chính trị toàn cầu.

Theo ông, chỉ là vấn đề thời gian mà thôi, doanh nghiệp cần thời gian để xem xét và quyết định. Phải công nhận, các yếu tố cơ bản về kinh tế, nhân khẩu học, nguồn lao động của Việt Nam vẫn được đánh giá cao. Đây cũng là lý do chính khiến nhà đầu tư hấp dẫn tới thị trường. Bên cạnh đó, mặc dù vốn đầu tư điều chỉnh giảm so với cùng kỳ; nhưng số lượng dự án điều chỉnh vốn lại tăng. Điều này phần nào khẳng định niềm tin của các nhà đầu tư vào thị trường Việt Nam và tiếp tục mở rộng dự án hiện có,…