Tìm kiếm giải pháp giảm phát thải khí nhà kính cho ngành phân bón

Ông Bùi Thanh Hùng, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Tiết kiệm năng lượng Bách khoa nói tại hội thảo “Ngành phân bón với biến đổi khí hậu và nông nghiệp xanh” do Hiệp hội Phân bón Việt Nam tổ chức ngày 23/6 rằng, sử dụng năng lượng hiệu quả và chuyển đổi năng lượng là một trong những giải pháp tốt để doanh nghiệp vừa tiết giảm chi phí sản xuất vừa hạn chế phát thải khí nhà kính do năng lượng chiếm đầu vào lớn trong ngành sản xuất phân bón.

Công ty TNHH MTV Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc (Tập đoàn Hóa chất Việt Nam) đã áp dụng các giải pháp thay thế và nâng cấp máy móc để sử dụng năng lượng hiệu quả và tiết kiệm và đã đạt được những kết quả đáng khen. Ví dụ, hệ thống methal hóa thay cho hệ thống rửa đồng tiết kiệm được 20% năng lượng; nước tuần hoàn thay cho nước công nghiệp khu 678 tiết kiệm được 78% năng lượng; máy nén tuần hoàn thay cho máy nén H2/N2 tiết kiệm được 33% năng lượng.

Công ty Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao đã nghiên cứu và áp dụng dùng khí nóng lò đốt bằng nhiên liệu sinh khối để sấy NPK và phụ gia thay vì dùng lò đốt dầu FO và lò đốt than. Điều này giúp tiết kiệm chi phí sản xuất, giảm thiểu phát thải CO2 và giảm khoảng 3.500 tấn dầu FO/năm. Ngoài ra, công ty đã chạy tua bin phát điện bằng hơi nước và nhiệt thừa từ các dây chuyền sản xuất axít sunfuric, với công suất trung bình 2 MWh, giúp giảm tiêu thụ điện năng từ lưới điện quốc gia, đóng góp vào sử dụng năng lượng hiệu quả, tiết kiệm và giảm phát thải khí nhà kính.

Doanh nghiệp cũng đã sử dụng công nghệ dùng 100% quặng apatit tuyển ẩm mà không cần sấy, giúp giảm định mức điện, giảm ô nhiễm môi trường và phát thải khí do đốt than, tiết kiệm khoảng 7.000 tấn than cám 5; xử lý tuần hoàn 100% nước thải sinh hoạt và sản xuất đủ chuẩn; thu gom chất thải rắn sinh hoạt, chất thải rắn công nghiệp thông thường và chất thải nguy hại để hạn chế phát thải khí nhà kính.

Ông Phùng Hà, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm minh bạch, trách nhiệm và bền vững ở Việt Nam đến năm 2030 bằng Quyết định số 300/QĐ-TTg ngày 28/3; trong đó có mục tiêu tăng diện tích sản xuất đất nông nghiệp hữu cơ lên ít nhất 2,5% so với tổng diện tích đất sản xuất nông nghiệp; tăng lượng phân bón hữu cơ lên trên 30% lượng sản xuất cung ứng trên thị trường, cao hơn gấp đôi so với năm 2020.

Ông Hà nói rằng, để đáp ứng nhu cầu sản xuất nông nghiệp xanh mà vẫn tăng năng suất và chất lượng sản phẩm, việc phát triển các sản phẩm phân bón đa chức năng hướng hữu cơ, phân hữu cơ khoáng là giải pháp thích hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam hiện nay theo định hướng đã đề ra.

Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Phân bón hoá chất Cà Mau (PVCFC) Nguyễn Thị Hiền đồng ý với Hiệp hội Phân bón Việt Nam rằng, chính phủ Sri Lanka đã làm nền kinh tế nước này khủng hoảng khi hữu cơ hóa nông nghiệp quá vội vàng, đây là bài học đắt giá. Thực tế cho thấy cây trồng vẫn cần dinh dưỡng nên việc cân đối giữa sản xuất phân vô cơ và hữu cơ trong nông nghiệp là rất quan trọng.

PVCFC đã phát triển bộ giải pháp dinh dưỡng tổng hợp với các công nghệ cao như Bio-Coating, Humate, sinh học, phức hợp, phân bón nhả chậm (CRF và SRF), BioMix…để tạo ra các sản phẩm phân bón giúp sản xuất nông nghiệp hiệu quả hơn, nâng cao năng suất và khả năng chống sâu bệnh cho cây trồng, đồng thời giảm phát thải khí nhà kính.

Đặc biệt, PVCFC đã áp dụng công nghệ Bio-Coating để tạo ra các dòng sản phẩm đạm tiết kiệm (N.46 Plus), đạm kích kháng (N46. True), đạm sinh học (N.46 Rich), đạm vi sinh (Urea BiO) giúp nông dân bón ít phân đạm ure hơn từ 15-20%, vừa giảm phát thải khí nhà kính vừa tăng hiệu quả kinh tế.

Chuyên gia tư vấn độc lập Nguyễn Văn Bộ, nguyên Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, với phần lớn các cây trồng, sử dụng 70% dinh dưỡng từ vô cơ và 30% dinh dưỡng từ hữu cơ là cơ cấu hợp lý vì phân hữu cơ không có tác động nhanh nhưng lại giúp phân vô cơ hiệu quả hơn, đồng thời cải tạo đất…

Do mỗi loại phân bón đều có ảnh hưởng tích cực và tiêu cực đến môi trường và dinh dưỡng cây trồng nên việc sản xuất phân bón cần có sự điều tiết hợp lý. Theo đó, doanh nghiệp sản xuất phân bón cần sử dụng các công nghệ làm tăng hiệu quả sử dụng phân bón hiện có, cũng như phát triển các sản phẩm phân bón chậm tan, phân bón tan có kiểm soát hoặc thêm các chủng vi sinh vào phân vô cơ để tăng hiệu quả. Đối với phân hữu cơ, việc khai thác tối đa các chất hữu cơ và dinh dưỡng từ phụ phẩm chăn nuôi và trồng trọt để sản xuất phân hữu cơ là giải pháp tăng cường sản xuất nông nghiệp theo hướng kinh tế tuần hoàn, từ đó giúp giảm ô nhiễm môi trường, nâng cao hiệu quả sản xuất nông sản.

Để thực hiện mục tiêu giảm phát thải trong sản xuất phân bón, Hiệp hội Phân bón Việt Nam cần đề nghị Chính phủ hỗ trợ doanh nghiệp trong việc thực hiện cam kết trung hòa carbon bằng cách có các chính sách giúp doanh nghiệp có nguồn lực tài chính để đầu tư lại, cấu trúc lại quy trình sản xuất, công nghệ và thiết bị.

Chuyên gia tư vấn độc lập Nguyễn Văn Bộ đề xuất rằng, Chính phủ cần cho phép doanh nghiệp khấu trừ chi phí đổi mới công nghệ thiết bị giảm phát thải vào chi phí sản xuất trước thuế với doanh nghiệp cam kết lộ trình đổi mới thiết bị và công nghệ.

Ông Phùng Hà nói rằng, Hiệp hội Phân bón Việt Nam vừa có công văn gửi Văn phòng Chính phủ về các giải pháp hỗ trợ cho doanh nghiệp phân bón. Theo đó, Hiệp hội Phân bón Việt Nam tiếp tục đề nghị sửa Luật Thuế số 71/2014/QH13 ngày 26/11/2014 về sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật về thuế; trong đó đưa phân bón từ đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng sang đối tượng chịu thuế với thuế suất 0% hoặc 5% để doanh nghiệp có thể đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, đầu tư chiều sâu công nghệ, từ đó phát triển các sản phẩm phân bón thế hệ mới chất lượng cao hơn.

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam cho biết, để doanh nghiệp phát triển các sản phẩm phân bón thế hệ mới và đưa vào sản xuất nông nghiệp nhanh chóng, việc khảo nghiệm phân bón cần được đổi mới. Theo quy định hiện hành, doanh nghiệp phân bón cần làm thủ tục khảo nghiệm phân bón, tốn khoảng 1  năm rưỡi đến 2 năm thậm chí 3 năm và chi phí lớn, để được cấp Quyết định lưu hành cho một loại phân bón, sản xuất hay nhập khẩu. Vì vậy, việc  khảo nghiệm phân bón không cần thiết đối với các sản phẩm phân bón thông dụng nếu doanh nghiệp đã có giấy phép sản xuất, kinh doanh phân bón. Quy định khảo nghiệm chỉ áp dụng đối với một số loại phân bón thế hệ mới, chưa từng được nhập khẩu, lưu hành tại Việt Nam.