WB cảnh báo về lạm phát của Việt Nam nửa cuối năm 2023

Dòng vốn FDI và ngành bán lẻ tăng trưởng ổn định

Mới đây, Ngân hàng thế giới (WB) vừa công bố báo cáo cập nhật tình hình kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng 5. Bên cạnh những yếu tố khả quan của nền kinh tế Việt Nam, báo cáo cũng đã chỉ ra các vấn đề, nền đối mặt với những cơn gió ngược bên ngoài khi nhu cầu bên ngoài suy yếu tạo áp lực giảm xuất khẩu, sản xuất.

Theo báo cáo của WB cho thấy chỉ số sản xuất công nghiệp tăng nhẹ 0,5% (so với cùng kỳ) trong tháng 4, cải thiện so với mức giảm 2,0% (so với cùng kỳ) trong tháng 3. Sản xuất dệt may, giày dép và sản phẩm da, điện tử, máy tính, điện thoại di động (bao gồm cả linh kiện), phương tiện có động cơ và thiết bị vận tải tiếp tục giảm trong tháng 4 cũng như trong 4 tháng đầu năm so với cùng kỳ năm 2022, thể hiện sự suy yếu hơn xuất khẩu dự kiến.

Sản xuất công nghiệp hàng tiêu dùng trong nước, bao gồm thực phẩm và đồ uống cũng như xăng dầu, tiếp tục mở rộng, phần nào phản ánh sự tăng trưởng của nhu cầu nội địa trong tháng 4 (đại diện bởi doanh số bán lẻ).

Chỉ số PMI của Việt Nam đã giảm xuống 46,7 vào tháng 4 năm 2023 từ mức 47,7 vào tháng 3, cho thấy các điều kiện kinh doanh dự kiến tiếp tục chưa cải thiện trong thời gian tới. 

Về doanh số bán lẻ, WB cho rằng do hiệu ứng cơ sở thấp sau COVID năm 2022 giảm dần nên tăng trưởng doanh số bán lẻ đang ở mức độ vừa phải. Điều đó thể hiện ở chỉ số về doanh số bán lẻ ghi nhận tốc độ tăng trưởng 11,5% (so với cùng kỳ) trong tháng 4, ngang bằng so với tháng 3 năm 2023 (11,5% so với cùng kỳ) và so với tốc độ tăng trưởng trước Covid.

Chiếm gần 80% tổng doanh số bán lẻ, doanh số bán hàng hóa giảm từ 11,3% (so cùng kỳ) trong tháng 3 xuống 9,7% (so cùng kỳ) trong tháng 4.

Trong khi đó, doanh số bán dịch vụ tiếp tục ghi nhận tốc độ tăng trưởng mạnh 19,2% (so cùng kỳ năm trước) trong tháng 4 (tăng trưởng 5,6 % so với tháng trước), phần lớn được thúc đẩy bởi sự mở rộng của các dịch vụ du lịch (86% so với cùng kỳ), và dịch vụ lưu trú và nhà hàng (21,1% so với cùng kỳ).

Việt Nam đón khoảng một triệu du khách quốc tế trong tháng 4, tăng 10% so với tháng 3. Lượng khách quốc tế 4 tháng đầu năm 2023 đạt 3,7 triệu lượt nhưng vẫn thấp hơn 40% so với trước dịch (2019).

Tuy nhiên, báo cáo của WB cho thấy xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa giảm lần lượt là 17,1% và 20,5% so với cùng kỳ. Sự sụt giảm trong xuất khẩu được chủ yếu xuất phát từ sự suy giảm đáng kể trong xuất khẩu các mặt hàng chủ chốt trong tháng 4, bao gồm điện thoại thông minh, máy tính, máy móc, dệt may, và giày dép.

Những số liệu được công bố cũng chỉ rõ sự sụt giảm trong xuất nhập khẩu nguyên liệu đầu vào sản xuất, bao gồm điện thoại thông minh, thiết bị điện tử và linh kiện máy tính, máy móc.

Điều này phản ánh sự suy yếu nhu cầu của nền kinh tế Mỹ và EU, hai thị trường mà xuất khẩu giảm tương ứng 22,1% và 14,1% so với cùng kỳ trong 4 tháng đầu năm 2023.

Tháng 4, cam kết FDI đạt 3,4 tỷ USD, tăng 46% so với tháng 3. Tuy nhiên, vốn FDI cam kết lũy kế 4 tháng đầu năm chỉ đạt 8,8 tỷ USD, thấp hơn 17,9% so với cùng kỳ năm 2022. Vốn FDI giải ngân trong tháng 4 đạt 1,5 tỷ USD, tương đương với cùng kỳ năm 2022.

Trong khi đó, vốn FDI giải ngân lũy kế tính đến tháng 4 đạt 5,8 tỷ USD, tương đương với cùng kỳ năm 2022. Cam kết và giải ngân vốn FDI chững lại trong 4 tháng đầu năm 2023 có thể phản ánh sự thận trọng của nhà đầu tư do những bất ổn toàn cầu gây ra.

Đối mặt cơn gió ngược, lạm phát có thể bị ảnh hưởng nửa cuối năm 2023

Báo cáo của WB cũng cho biết chỉ số giá tiêu dùng (CPI) giảm từ 3,4% xuống 2,8% trong tháng 4. Lương thực và thực phẩm, nhà ở và vật liệu xây dựng là những nhân tố chính gây ra lạm phát CPI, tăng tương ứng 3,6% và 5,2% trong tháng 4.

Lạm phát cơ bản, không bao gồm lương thực, năng lượng và các mặt hàng bị kiểm soát giá như dịch vụ giáo dục và y tế điều chỉnh giảm xuống chỉ còn 4,6% trong tháng 4, vẫn cao hơn mục tiêu chính sách 4% do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định.

“Trong khi lạm phát tiếp tục có xu hướng giảm trong tháng 4, việc tăng giá điện 3% gần đây và kế hoạch tăng lương khu vực công có thể tác động đến lạm phát trong nửa cuối năm”- báo cáo WB đánh giá.

Cũng theo WB, giải ngân vốn đầu tư công tháng 4 đã tăng 16,4% so cùng kỳ năm trước, lũy kế giải ngân 4 tháng đầu năm đạt 19% kế hoạch đầu tư công năm 2023 được Thủ tướng Chính phủ giao (707.400 tỷ đồng). Đến cuối tháng 4, Chính phủ đã phát hành khoảng 140.000 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ, chiếm 21,7% tổng kế hoạch vay năm 2023. Khoảng 90% trái phiếu phát hành có kỳ hạn dài 10-15 năm.

Trước những chỉ số kinh tế như vậy, các chuyên gia của WB nhận định nền kinh tế đang phải đối mặt với những cơn gió ngược bên ngoài khi nhu cầu bên ngoài suy yếu tiếp tục tạo áp lực giảm xuất khẩu, dẫn đến sản xuất công nghiệp suy yếu. Mặc dù tiêu dùng trong nước vẫn mạnh nhưng tăng trưởng tín dụng chậm lại, phản ánh nhu cầu tín dụng yếu.

Các chuyên gia WB cũng lưu ý, Việt Nam cần theo dõi triển vọng thắt chặt hơn nữa các điều kiện tài chính toàn cầu đòi hỏi việc quản lý ngoại hối phải linh hoạt để thích ứng với các điều kiện bên ngoài. "Đẩy nhanh giải ngân đầu tư công có thể hỗ trợ tổng cầu và tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn, đồng thời đảm bảo đầu tư vào nguồn nhân lực và cơ sở hạ tầng xanh và có khả năng phục hồi để giúp thúc đẩy phát triển kinh tế trong dài hạn", chuyên gia WB lưu ý.

Trước đó, WB dự báo kinh tế Việt Nam năm 2023 tăng trưởng 6,3%, thấp hơn dự báo trước đó là 6,7%. Nguyên nhân, theo WB là do tăng trưởng ở khu vực dịch vụ chững lại, giá cả và lãi suất leo thang ảnh hưởng đến các nhà đầu tư và hộ gia đình. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn dư địa để triển khai các biện pháp nhằm thúc đẩy tăng trưởng. Trong khi đó, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho rằng tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm 2023 đạt 5,8% và ở mức 6,9% trong năm 2024.

Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) dự báo mức tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm nay giảm nhẹ. Cụ thể, ADB đánh giá, sau kết quả ấn tượng trong năm 2022, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam dự báo sẽ giảm nhẹ xuống mức 6,5% trong năm nay và tăng lên 6,8% trong năm 2024.

"Tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong năm 2023 sẽ bị hạn chế do suy thoái kinh tế thế giới, chính sách tiền tệ tiếp tục thắt chặt ở các nước phát triển và tác động lan tỏa từ căng thẳng địa chính trị toàn cầu", chuyên gia ADB nhận định.