Trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã có hàng loạt vụ thao túng giá cổ phiếu bị phát hiện, xử phạt khiến nhiều nhà đầu tư lo ngại. Hàng loạt nhóm cổ phiếu đã bị thao túng, thổi giá dẫn tới nhiều hệ lụy không lường cho nhà đầu tư. Vậy có cách nào nhận biết cổ phiếu bị làm giá?

Nhà đầu tư cần tìm hiểu đầy đủ thông tin, tìm hiểu và phân tích các yếu tố cơ bản, nắm bắt mọi thông tin đa chiều về mã cổ phiếu đang quan tâm, từ đó sẽ giúp nhà đầu tư tránh được rủi ro khi đầu tư.

Dưới đây là các dấu hiệu cơ bản của cổ phiếu bị làm giá.

Thanh khoản tăng đột biến

Thông thường nhà đầu cơ sẽ chọn những mã cổ phiếu có độ thanh khoản thấp để thuận tiện cho việc làm giá, tạo cung cầu giả dẫn tới thanh khoản tăng trưởng đột biến. Không phải tất cả những cổ phiếu có hiện tượng này đều bị làm giá, có thể do thị trường chứng khoán xuất hiện thông tin tốt nên các nhà đầu tư mua với số lượng lớn, kéo thanh khoản tăng. Vì vậy, nhà đầu tư nên đặt ra câu hỏi tại sao thanh khoản lại tăng như vậy để xác định thông tin chính xác.

Lĩnh vực hoạt động

Đó là những ngành mà chỉ những người nội bộ mới am hiểu và nắm được hoạt động của doanh nghiệp, như lĩnh vực khoáng sản, y tế, vì đặc thù ngành nghề ít người biết. Thực tế, những nguồn doanh thu nhà đầu tư sẽ rất khó để kiểm chứng có đúng hay không. Ví dụ như các công ty khoáng sản hay khoe trữ lượng của các mỏ khoáng sản, nhưng điều đó ít ai có thể kiểm chứng.

Nhà đầu tư (NĐT) chưa có kinh nghiệm nhảy vào với hy vọng tăng trưởng đột biến đẩy giá lên cao, thực tế thông tin này chưa qua điểm chứng.

Quy mô vốn

Những nhà đầu cơ sẽ lợi dụng mức giá thấp ở 2 nhóm vốn hóa này để "lùa gà", thu hút NĐT nhỏ lẻ vốn đầu tư thấp ham giá rẻ.

NĐT cần phân tích các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp, đồng thời, xác định được mức giá, P/E hợp lý của cổ phiếu đó. Như vậy, NĐT có thể tránh được rủi ro mua phải cổ phiếu ở mức giá “trên trời” vượt xa giá trị của nó.

Giá trồi sụt bất thường

Giá cổ phiếu tăng phi mã trong thời gian ngắn dù công ty này chỉ đạt lợi nhuận khiêm tốn. Đội lái luôn xây dựng một quy trình đẩy giá rồi ngưng lại, xen lẫn vài phiên giảm nhẹ rồi đẩy tiếp để thu hút NĐT nhỏ lẻ và bán ra ngay đỉnh, khiến nhiều NĐT bị sập bẫy.

Lãnh đạo công ty quá quan tâm đến giá cổ phiếu

Ban lãnh đạo công ty đăng ký giao dich một lượng lớn cổ phiếu một cách bất thường, thường xuyên phát biểu trước truyền thông, hứa hẹn rằng các cổ đông là cổ phiếu sẽ tăng trưởng. Lúc này, NĐT nên quan sát cẩn trọng và tìm hiểu thông tin về tình hình kinh doanh của công ty. Nếu hoạt động kinh doanh của công ty này không có điểm sáng, khả năng cao là cổ phiếu đang bị ban lãnh đạo thông đồng cùng các cá nhân/tổ chức khác để thao túng giá cổ phiếu.

Báo báo tài chính ghi nhận nhiều tài sản ảo

Một số doanh nghiệp không có nhiều tài sản cố định, mà phân bố chủ yếu ở những khoản thiếu chắc chắn, hoặc khó kiểm soát như tồn kho, phải thu, tài sản vô hình, vốn góp, tiền cọc, đầu tư tài chính... Trong khi, hoạt động kinh doanh cốt lõi kém, phụ thuộc các nguồn thu đột biến khác chung chung và không rõ ràng. Như vậy dòng tiền không sinh ra từ hoạt động kinh doanh cốt lõi. Mua cổ phiếu của những công ty này có thể sẽ bị pha loãng, thổi giá cao hơn giá trị thực.

Xuất hiện thông tin liên tục

Những công ty ít tên tuổi không được thị trường chú ý nhiều. Để làm giá cổ phiếu, đội lái thường sử dụng thông tin giả để định hướng dư luận với những tin tức tràn lan như: Kế hoạch mua lại công ty khác, có dự án nghìn tỷ, có cổ đông lớn đầu tư... 

Thuộc nhóm vốn hóa nhỏ

Cổ phiếu bị làm giá chủ yếu thuộc nhóm cổ phiếu vốn hóa nhỏ (cổ phiếu Penny), vốn hóa tầm trung (Midcap), hoặc những công ty có quá trình tăng vốn nhanh, gấp nhiều lần quy mô ban đầu. Bên cạnh đó, một số công ty này thường có lịch sử vi phạm liên quan đến tính minh bạch.

Cổ phiếu bị làm giá có thể đem lại cho NĐT một khoản lợi nhuận nhanh chóng trong thời gian ngắn nếu mua và bán đúng thời điểm. Kịch bản ấy đẹp, tuy nhiên, điều đó thường khó xảy ra. Đa số NĐT bị cuốn theo sóng giả của cổ phiếu lái đều mua giá cao và bán lỗ.

Do đó, NĐT cần tìm hiểu đầy đủ thông tin, tìm hiểu và phân tích các yếu tố cơ bản, nắm bắt mọi thông tin đa chiều về mã cổ phiếu đang quan tâm, từ đó sẽ giúp nhà đầu tư tránh được rủi ro khi đầu tư.