VN-Index là gì? VN30 là gì? Cách tính thế nào?

VN-Index là gì?

VN-Index là chỉ số chứng khoán phổ biến nhất với các nhà đầu tư (NĐT) khi tham gia thị trường chứng khoán, được hiểu đơn giản là chỉ số thể hiện sự biến động giá cổ phiếu thông qua việc so sánh tăng, giảm của giá cổ phiếu tại Sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) được thành lập theo quyết định số 127/1998/QĐ-TTg của Thủ tướng chính phủ.

VN-Index được tính theo công thức:

VN-Index = (Tổng giá trị thị trường của các cổ phiếu niêm yết hiện tại/Tổng giá trị của các cổ phiếu niêm yết cơ sở) x 100

Chỉ số VN-Index được tính và thay đổi trong thời gian diễn ra giao dịch. Trong quá trình này, sự biến động về giá cổ phiếu sẽ làm thay đổi giá trị chỉ số, đồng thời được so sánh tăng giảm đối với phiên giao dịch trước bằng %.

Còn một số nhân tố khác làm thay đổi cơ cấu số cổ phiếu niêm yết là khi thêm, bớt cổ phiếu giao dịch vào cơ cấu tính toán. Điều này sẽ phát sinh tính không liên tục của chỉ số, các trọng số và cơ sở để xác định bình quân thị trường số chia đã thay đổi. Vì thế, số chia mẫu số trong công thức tính toán chỉ số trên phải được điều chỉnh nhằm duy trì tính liên tục cần có của chỉ số.

Theo Bộ quy tắc xây dựng và quản lý Bộ chỉ số HOSE-Index phiên bản 3.0 của HoSE cập nhật tháng 11/2020, các chỉ số (gồm VN-Index, VN30-Index, VN Midcap, VN100...) sẽ được tính dựa trên phương pháp giá trị vốn hóa điều chỉnh free-float.

Chỉ số = Giá trị vốn hóa thị trường hiện tại / Hệ số chia

Trong đó:

CMV - Giá trị vốn hóa thị trường hiện tại được tính theo công thức:

- n: Số cổ phiếu trong rổ chỉ số

- i=1, 2, 3,..n

- pi: Giá cổ phiếu i tại thời điểm tính toán

- si: Khối lượng cổ phiếu đang lưu hành của cổ phiếu i tại thời điểm tính toán

- fi: Tỷ lệ free-float làm tròn của cổ phiếu i trong rổ chỉ số tại thời điểm tính toán

- ci: Tỷ lệ giới hạn tỷ trọng vốn hóa (chỉ tiêu này để tránh tình trạng một cổ phiếu đơn lẻ hay một nhóm cổ phiếu có liên quan chiếm tỷ trọng vốn hóa quá lớn)

Với mỗi bộ chỉ số, các cấu phần trong công thức sẽ có thay đổi hoặc áp dụng những quy tắc tính riêng.

Với hệ số chia, trong trường hợp có sự tăng hoặc giảm giá trị vốn hóa thị trường mà nguyên nhân không phải vì sự biến động giá thị trường mà do các sự kiện doanh nghiệp hoặc các thay đổi về số lượng cổ phiếu thành phần, số chia cần phải điều chỉnh. Nguyên tắc là làm cho chỉ số trước và sau khi có biến động là bằng nhau.

Trong đó:

- Hệ số chia (trước) và CMV (trước) là hệ số chia và giá trị vốn hóa trước khi điều chỉnh

- Hệ số chia (sau) và CMV (sau) là hệ số chia và giá trị vốn hóa sau khi điều chỉnh

VN30-Index là gì?

VN30 được xem là tập hợp 30 cổ phiếu của 30 công ty cổ phần có chỉ số vốn hoá lớn, dựa trên bộ chỉ số được sàn giao dịch HOSE triển khai, bắt đầu từ năm 2020 và là những mã cổ phiếu được niêm yết trên sàn này với giá trị vốn hoá thị trường cũng như thanh khoản cao nhất. Đây là chỉ số được đặt tên theo quy chuẩn của bộ chỉ số chứng khoán quốc tế với những tiêu chuẩn cực khắt khe và là chỉ số quan trọng của thị trường, việc tăng hay giảm của chỉ số này có tác động lớn đến biến động của chỉ số VN-INDEX.

Chọn 30 cổ phiếu trong rổ VN30 được thực hiện theo trình tự sau:

- Chọn 50 cổ phiếu có giá trị vốn hóa thị trường bình quân hàng ngày trong 6 tháng cao nhất, trừ các cổ phiếu bị cảnh cáo, kiểm soát, tạm ngưng giao dịch hoặc có thời gian niêm yết dưới 6 tháng. Tuy nhiên các cổ phiếu có giá trị vốn hóa thuộc Top 5 của thị trường thì chỉ yêu cầu thời gian niêm yết 3 tháng trở lên.

- Loại bỏ các cổ phiếu có tỷ lệ lưu hành tự do dưới 5%.

- Các cổ phiếu còn lại sau bước 2 được sắp xếp theo thứ tự giá trị giao dịch hàng ngày bình quân trong 6 tháng giảm dần, 20 cổ phiếu ở thứ hạng đầu sẽ được chọn vào VN30. Các cổ phiếu thứ hạng từ 21 đến 40 thì ưu tiên các cổ phiếu cũ, sau mới đến lựa chọn các cổ phiếu mới để cho vào rổ.

- HoSE sẽ xem xét lần cuối cùng trước khi công bố rổ chỉ số mới một tuần trước ngày bắt đầu giao dịch rổ chỉ số mới.

- Công thức tính VN30-Index như sau:

VN30-Index = Giá trị vốn hóa thị trường hiện tại (CMV) / Giá trị vốn hóa thị trường cơ sở (BMV)

Các yếu tố ảnh hưởng tới chỉ số VN-Index:

Tâm lý nhà đầu tư: Giá của cổ phiếu sẽ bị ảnh hưởng bởi luật cung – cầu thị trường, vì vậy tâm lý của NĐT sẽ gây ra ảnh hưởng tới chỉ số VN-Index.

Sự biến động của nền kinh tế: Khi nền kinh tế có sự phát triển tốt, các doanh nghiệp có cơ cấu tài chính tốt và tăng trưởng đều đặn, các NĐT có xu hướng đầu tư vào cổ phiếu nhiều hơn các kênh đầu tư và tích luỹ tài chính khác, do đó chỉ số VN-Index tăng.

Kết quả kinh doanh của doanh nghiệp: Doanh thu và tình hình tài chính của doanh nghiệp là yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới giá cổ phiếu, khi doanh thu và tài chính của công ty tốt sẽ ảnh hưởng tích cực tới giá cổ phiếu của công ty đó và ngược lại. Theo đó, giá cổ phiếu doanh nghiệp có tác động cùng chiều tới chỉ số VN-Index.