Giải pháp nào giúp phát triển nhà ở xã hội tại Việt Nam?

Cần xác định trách nhiệm chủ yếu trong phát triển nhà ở xã hội

Việc xác định trách nhiệm cho phát triển nhà ở xã hội là của chung các cấp, các ngành, người dân, doanh nghiệp là điều cần thiết. Tuy nhiên, xác định việc xây dựng nhà ở xã hội là trách nhiệm chính của Chính quyền các cấp nhằm chăm lo an sinh xã hội cho người dân. Do đó, nên phát triển nhà ở xã hội theo các dự án riêng với nguồn lực từ Nhà nước và nguồn thu từ các dự án nhà ở thương mại.

Các thủ tục cần được rút gọn

Các quy trình về thủ tục đầu tư nhà ở xã hội, nhà ở công dân cần mang tính đặc thù, rút ngắn các khâu và thời gian giải quyết. Về tiêu chí người mua, thuê cũng cần có thủ tục xét duyệt với thời gian nhanh gọn, thẩm định rõ ràng.

Việc giải ngân trong ngân hàng chính sách xã hội ở địa phương cần thực hiện theo mục tiêu của Đề án Chính phủ đặt ra, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận nguồn vốn.

Chính quyền địa phương cần tập trung tháo gỡ, có giải pháp cho từng dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân… Hiệp hội và doanh nghiệp đăng ký lịch làm việc với các địa phương để giải quyết các khó khăn trong quá trình thực hiện.

Nghiên cứu kỹ quỹ đất từ bước lập quy hoạch

Cần nghiên cứu bổ sung các quy định để xác định quỹ đất phát triển nhà ở xã hội trong các đồ án quy hoạch đô thị. Cụ thể, nghiên cứu tiêu chuẩn quy hoạch để tính toán nhu cầu; quy chuẩn về quy hoạch xây dựng nhà ở xã hội; bổ sung các quy định về xác định quỹ đất xây nhà ở xã hội ngay khi có đề xuất chủ trương phát triển các khu công nghiệp; nghiên cứu mô hình cư trú về khoảng cách, mối liên kết, hạ tầng giao thông…

UBND cấp tỉnh cần có trách nhiệm căn cứ nhu cầu nhà ở xã hội trên địa bàn và chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở đã được phê duyệt để bố trí đủ quỹ đất dành cho phát triển nhà ở xã hội. UBND tỉnh chỉ đạo cơ quan chức năng xác định cụ thể địa điểm, quy mô diện tích đất của từng dự án nhà ở xã hội đồng bộ về hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội để phát triển nhà ở xã hội.

Việc quy định quỹ đất là 20% gắn với các khu dân cư, khu đô thị gặp nhiều khó khăn. Bởi giá trị căn nhà không chỉ xác định trên chi phí xây dựng mà còn ở địa điểm. Do đó, với các dự án thuộc phân khúc cao và trung cấp hoặc ở khu vực trung tâm thành phố, giá trị thực của căn nhà cũng như chi phí sinh hoạt bị đẩy lên cao, người dân sẽ khó có điều kiện chi trả hơn. Nhiều chủ đầu tư e ngại xây dựng nhà ở xã hội đồng thời với nhà ở thương mại trong cùng một dự án sẽ kéo giá trị của các căn hộ thương mại xuống thấp.

Với một số dự án nhà ở, khu đô thị mới có khoảng cách xa trung tâm, xa cơ sở sản xuất hoặc ở các địa phương có ít nhu cầu nhà ở xã hội, nếu quy định cứng nhắc quỹ đất 20% sẽ gây khó khăn cho việc phát triển nhà ở thương mại. Trong các đồ án quy hoạch chi tiết khu dân cư hay khu đô thị, vị trí đất nhà ở xã hội không được quy hoạch chi tiết. Trong nhiều dự án quy hoạch, nhiều khu vực xây nhà ở xã hội nằm ở nơi không thuận lợi xây dựng, khó giải phóng mặt bằng… như vậy sẽ gặp khó khăn trong triển khai xây dựng nhà ở xã hội.

Có thể sử dụng nhà ở xã hội cho thuê lâu dài

Nhà ở xã hội để công dân thuê lâu dài sẽ phù hợp hơn thay vì để bán, bởi trong đó có nhiều công nhân khu công nghiệp tạm định cư để công tác, đây cũng là phân khúc nhà ở giành cho người khu nhập thấp, nên khả năng mua được nhà là rất khó khăn. Trường hợp hạ giá bán xuống thấp thì sẽ phải cắt giảm chi phí đầu tư. Điều này dẫn đến việc phải cắt bớt nhiều hạng mục kỹ thuật và tiện ích cũng như không gian sinh sống. Vô hình trung, điều này sẽ dần hình thành các khu đất ở chất lượng thấp trong tương lai, gây mất mỹ quan đô thị.

Hơn nữa, thuê nhà cũng là xu hướng của rất nhiều nước trên thế giới, nhất là tại Châu Âu, Mỹ. Tại Việt Nam, nhiều người lao động từ quê ra thành phố vẫn phải thuê trọ ở những căn nhà chất lượng thấp, thiếu tiện ích. Vì vậy, Nhà nước cũng như các doanh nghiệp có thể đầu tư xây dựng nhà ở xã hội với mức cho thuê tương đương nhưng chất lượng cao hơn, từ đó đẩy mạnh được chất lượng cuộc sống cho nhiều công dân.