Ngành thủy sản đối mặt với khó khăn, nhiều cổ phiếu giảm giá nghiêm trọng

VNDirect cho biết trong báo cáo ngành mới nhất, theo số liệu của Tổng cục Hải quan (TCHQ), ngành thuỷ sản đang trải qua khó khăn lớn trong kinh doanh đầu năm 2023. Theo đó, 4 tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu thủy sản chỉ đạt 2,57 tỷ USD, giảm 29% so với cùng kỳ. Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu đều sụt giảm từ 10 - 41% về giá trị do thị trường chính gặp vấn đề về lạm phát cao, suy thoái kinh tế khiến cả khối lượng và giá bán bình quân đều giảm.

So với cùng kỳ, doanh thu quý I/2023 của các doanh nghiệp thủy sản niêm yết sụt giảm 32% tổng cộng. Ngành thu hẹp biên lợi nhuận gộp 5,1 điểm % do chi phí sản xuất vẫn cao trong khi giá bán bình quân giảm. VNDirect ước tính, lợi nhuận ròng ngành thuỷ sản quý I/2023 giảm 74% so với cùng kỳ.

Nhiều yếu tố cản trở đà phục hồi ngành thủy sản

Các chuyên gia của VNDirect phân tích, nhìn chung, nhu cầu từ các thị trường xuất khẩu chính vẫn đang bị ảnh hưởng.

Thị trường Mỹ, thị trường truyền thống của ngành thuỷ sản, sẽ giảm sức tiêu thụ do lạm phát cao và suy thoái kinh tế. Người dân Mỹ thắt chặt chi tiêu kể cả với thực phẩm, trong khi nhóm nhà hàng, khách sạn - kênh tiêu thụ lớn của các sản phẩm thủy sản - đang kinh doanh ế ẩm. Ngoài ra, nhu cầu nhập khẩu thuỷ sản của Mỹ còn bị ảnh hưởng bởi hàng tồn kho nhiều, khiến các nhà nhập khẩu phải cắt giảm hoặc dừng đặt hàng mới từ cuối năm 2022 đến đầu năm 2023.

Theo VNDirect, xuất khẩu thuỷ sản sang Mỹ trong 4 tháng đầu năm 2023 chỉ ước đạt 412 triệu USD, sụt giảm 51% so với cùng kỳ, trở thành thị trường xuất khẩu “tệ” nhất.

Theo VNDirect, thị trường Mỹ đã có dấu hiệu hồi phục trong tháng 5/2023, khi giá cá tra xuất khẩu bình quân tăng lên và lạm phát của nước này giảm xuống, với CPI tháng 5/2023 là 4,9%, mức tăng so với cùng kỳ thấp nhất trong hai năm qua và thấp hơn kỳ vọng của thị trường. Vì vậy, VNDirect cho rằng, thị trường Mỹ sẽ tiêu thụ nhiều thuỷ sản hơn trong nửa cuối năm 2023.

Trung Quốc nhập khẩu nhiều thủy sản hơn sau khi mở cửa từ đầu năm 2023 sau 3 năm áp dụng chính sách “Zero Covid” nhưng xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang nước này vẫn thấp. Trong 4 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc chỉ đạt 364 triệu USD, giảm 30% so với cùng kỳ do giá trị xuất khẩu các mặt hàng chủ yếu như tôm và cá tra giảm sâu.

VNDirect nói rằng, tôm Việt Nam bị cạnh tranh gay gắt từ Ecuador và Ấn Độ vì hai nước này có thế mạnh là tôm đông lạnh, cỡ nhỏ, giá rẻ. Còn cá tra, xuất khẩu sang Trung Quốc trong 4 tháng đầu năm 2023 sụt giảm 68% so với cùng kỳ về giá trị.

Theo VNDirect, thị trường Trung Quốc sẽ tiêu dùng thủy sản ít hơn trong nửa cuối năm 2023 do tình hình kinh tế khó khăn. Tỷ lệ thất nghiệp tại nước này tháng 4/2023 đạt mức kỷ lục, khiến người dân phải tiết kiệm để trả nợ.

Bên cạnh đó, xuất khẩu thủy sản từ Việt Nam sang Trung Quốc trong nửa cuối 2023 cũng không có triển vọng tăng trưởng do nền kinh tế Trung Quốc biến động và sự cạnh tranh từ các nước khác.

Trong khi đó, thị trường EU sẽ tiêu thụ nhiều cá tra do lạm phát cao. Các thị trường trong EU đều nhập khẩu cá tra Việt Nam nhiều hơn, trong đó có nhiều thị trường tăng trưởng hai con số như Romania (36%), Thụy Điển (53%), Đan Mạch (34%), Bulgaria (49%). Còn một số thị trường nhỏ hơn ở châu Âu tăng trưởng dương 3 con số như Đức (100%), Litva (429%), Phần Lan (436%).

VNDirect dự báo, nhu cầu cá tra của Việt Nam ở EU sẽ không biến động nhiều trong nửa cuối năm 2023, do lạm phát tại EU vẫn cao trong khi các loại cá thịt trắng khác như cá minh thái gặp khó khăn do xung đột giữa Nga và Ukraine.

Liệu có thể phục hồi?

Các doanh nghiệp niêm yết ngành thuỷ sản đa số đều đặt mục tiêu kinh doanh năm 2022 thấp khi thị trường xuất khẩu chính yếu và chi phí sản xuất cao.

Các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra đều đặt doanh thu 2023 bằng hoặc cao hơn 2022 nhưng lợi nhuận sẽ giảm. Ngược lại, các doanh nghiệp xuất khẩu tôm kỳ vọng doanh thu và lợi nhuận năm 2023 đều tăng so với cùng kỳ.

Tuy nhiên, với những thách thức có thể thấy được trong năm 2023 của ngành tôm, VNDirect đánh giá, kế hoạch này của các doanh nghiệp này là khá tham vọng.

VNDirect cho biết, do thị trường xuất khẩu chính khó khăn, các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản sẽ có lợi nhuận ròng giảm trong năm 2023 do biên lợi nhuận gộp thu hẹp và mức nền năm 2022 cao.

Các chuyên gia nói rằng, thị giá cổ phiếu của các doanh nghiệp niêm yết đã phản ánh khó khăn của toàn ngành trong năm 2023. Theo đó, giá cổ phiếu ngành thuỷ sản đã sụt giảm khoảng 40 - 60% từ mức đỉnh vào quý 2/2022.

VNDirect đã chọn cổ phiếu ANV của Nam Việt và VHC của Vĩnh Hoàn để theo dõi đầu tư với kỳ vọng thị trường Mỹ sẽ hồi phục trong nửa cuối năm 2023 và có những luận điểm đầu tư rõ ràng.

Nam Việt có lợi thế khi trở lại thị trường Mỹ với mức thuế chống bán phá giá 0%. Cổ phiếu ANV còn được hỗ trợ bởi nhà máy Collagen và Gelatin sẽ hoạt động thương mại vào quý II/2023.

VNDirect nói rằng, sản phẩm C&G có biên lợi nhuận gộp cao hơn phi lê cá tra nhiều, nên mảng kinh doanh này sẽ làm tăng biên lợi nhuận gộp của ANV trong tương lai. Thực tế, cổ phiếu ANV đã tăng từ cuối tháng 12/2022 đến nay. So với vùng giá đáy, thị giá của ANV đã tăng 117% và vẫn tiếp tục tăng trưởng.

VNDirect nói rằng, Vĩnh Hoàn sẽ khó tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận ròng do ba nguyên nhân: lạm phát ảnh hưởng nhu cầu tại Mỹ và EU; sản lượng tiêu thụ và giá bán trung bình không còn được thúc đẩy bởi tâm lý dồn nén nhu cầu sau đại dịch của thị trường Mỹ; nhu cầu mảng C&G khó hồi phục do kinh tế thế giới khó khăn.

Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cho rằng, triển vọng năm 2023 đã được tính vào giá cổ phiếu của doanh nghiệp này. So với vùng giá đỉnh hồi đầu tháng 6/2022, cổ phiếu VHC đã giảm 45% thị giá. Nhưng cổ phiếu cũng đã phục hồi nhẹ so với vùng đáy hồi cuối tháng 3/2023.