Áo chống nắng liệu có chống được tất cả tác hại từ ánh nắng?

Hiện nay, một số cửa hàng kinh doanh nhỏ lẻ, chợ trên địa bàn Hà Nội bán bàng loạt áo chống nắng bình dân, được sản xuất trong nước có giá khoảng 120.000 – 180.000 đồng/chiếc, loại áo ngắn có giá từ 80.000 – 160.000 đồng/chiếc. Cũng có những cửa hàng bán áo chống nắng cao cấp hơn nên giá cũng cao hơn, dao động trong khoảng 300.000 đến 500.000 nghìn đồng. Hầu hết sản phẩm được quảng cáo là chống toàn bộ tác hại của ánh nắng, bảo vệ da tuyệt đối…

Mặc dù quảng cáo như vậy nhưng thực tế không phải áo chống nắng nào cũng có tác dụng thần kỳ như vậy? Phóng viên Tạp chí Thương Trường đã gặp TS. Đào Văn Tấn, giảng viên bộ môn Hóa - Sinh tế bào, Khoa sinh học, Đại học sư phạm Hà Nội để có câu trả lời và đưa ra những  tư vấn hữu ích cho người tiêu dùng về cách lựa chọn áo chống nắng. 

PV:  Thưa ông, hiện nay có nhiều  cửa hàng quảng cáo là áo chống nắng có khả năng chống 90 đến 95 % tia cực tím (UV). Dưới góc độ nghiên cứu của ông thì những lời quảng cáo đó có đáng tin không?

Tiến sỹ Đào Văn Tấn: Trước tiên, tôi phân tích một chút về ánh nắng mặt trời. Đó là bức xạ mặt trời, có phổ bức sóng ngắn cho đến bức sóng dài. Liên quan đến sức khỏe con người thì chúng ta quan tâm nhất là vùng ánh sáng ngắn, gọi là tia cực tím (UV). Tia này có nhiều trong ánh nắng và là yếu tố chính gây hại cho da.  

 Dưới da của chúng ta có một hệ thống protein, có tác dụng bảo vệ theo kiểu cơ học, tức là nâng đỡ da, góp phần tạo nên sự đàn hồi. Da có khỏe và  đàn hồi tốt không là nhờ lớp protein này. Nếu như tia UV và những thành phần độc hại khác trong ánh nắng tác động trực tiếp vào da thì protein sẽ phân giải Collagen, làm mất tính đàn hồi của da khiến làn da trở nên nhăn nheo. Một điều đáng chú ý nữa là tia UV còn tác động đến hệ thống di truyền tế bào dưới da và có thể làm thay đổi chức năng của nhiều tế bào, biến tế bào bình thường thành tế bào ung thư. 

Nhiều người đã biết những tác hại đó của ánh nắng nên tìm cách bảo vệ làn da bằng cách mua, sử dụng áo chống nắng. Nhưng theo tìm hiểu và nghiên cứu của tôi cùng một số đồng nghiệp thì để tạo ra một chiếc áo chống nắng tốt, chất lượng như lời quảng cáo vừa nhắc tới thì rất khó. Nếu như đơn vị nào khẳng định áo chống nắng chống được đến 95% tia UV thì nên lấy chứng nhận, chứng chỉ từ một cơ quan đáng tin cậy thì mới có tính thuyết phục cao. Nếu mà không có chứng chỉ đó thì khó có thể tin cậy được. 

Với rất nhiều sản phẩm áo chống nắng chúng tôi đã kiểm tra, đặc biệt là những sản phẩm không ghi rõ thương hiệu nào thì chỉ cản được khoảng 5 % tia UV thôi. Cơ chế cản tia UV của áo chống nắng là thay đổi chiều hướng của ánh sáng (phản xạ lại ánh sáng), ngăn bớt những tia chiếu trực tiếp vào da.

Tất nhiên, mắc áo chống nắng vẫn là giải pháp quan trọng để bảo vệ làn da khi đi ra ngoài đường trong lúc nắng nóng. Nếu chúng ta không dùng áo chống nắng thì tia UV sẽ gây hại nhiều hơn.

PV: Để giảm tối đa những tác hại của tia UV đến sức khỏe của con người thì mình nên chọn những loại áo chống năng như thế nào?

Tiến sỹ Đào Văn Tấn: Thứ nhất, chất liệu là yếu tố quan trọng để chọn áo chống nắng tốt. Áo được làm từ chất liệu jeans, cotton, gốm - ceramic, sợi microfiber, lớp phủ nano chống nắng cao... ngăn tia UV làm hại da. Một số trang phục chống nắng chuyên nghiệp, vi sợi được pha trộn nhiều hợp chất có tác dụng chống nắng. Sợi vải được thêm hoạt chất làm dịu da, giúp da tránh bị kích ứng khi tiếp xúc.

Thứ hai, nên chọn loại áo chống nắng rộng rãi thoải mái, vừa vặn người thì khả năng bảo vệ càng tốt hơn. Áo, quần chật làm các sợi vải căng, rách, dãn thớ sợi khiến tia UV lọt qua nhiều hơn. Đồng thời các mẫu áo phom dáng rộng, không quá bó hoặc ôm sát người sẽ là ưu tiên hàng đầu. Bởi chúng tạo được sự thoải mái, thoáng mát cho người mặc. Ngoài ra, trong những ngày nắng gắt, bạn nên chọn các mẫu áo khoác chống nắng có mũ áo rộng. Diện tích che phủ lớn, thiết kế áo dài, có phần che mu bàn tay hoặc xỏ ngón để tránh tia UV tác động trực tiếp lên da, làm da sạm đen, bỏng rát.

Thứ ba, nên chú ý vùng da dễ bị tổn thương từ ánh nắng và chú ý bảo vệ. Ngoài vùng mặt thì vùng mu bàn tay, vùng cổ,… là những vùng tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nhiều nhất nên áo chống nắng phải che được vùng này.

Thứ tư, nên chú ý lựa chọn những sản phẩm áo chống nắng có nhãn hiệu, nguồn gốc sản xuất rõ ràng. Những sản phẩm như vậy thì chất lượng sẽ đảm bảo hơn, chứ chúng ta không chỉ nghe theo lời quảng cáo không có cơ sở.

Thứ năm, màu sắc của áo nên là màu sáng thì khả năng bảo vệ sẽ tốt hơn.

PV: Tại sao áo chống nắng màu sáng lại có tác dụng ngăn tia UV cao hơn, thưa ông?

Tiến sỹ Đào Văn Tấn: Như tôi phân tích ở trên thì cơ chế cản tia UV của áo chống nắng là phản xạ lại ánh sáng. Trong đó, ánh sáng đỏ có bước sóng dài nhất và có thể hấp thụ một lượng lớn tia cực tím trong ánh nắng mặt trời. Từ đó có thể bảo vệ da khỏi bị tổn thương, ngăn ngừa lão hóa da và thậm chí là ung thư. Trong khi các màu khác có tác dụng cản tia UV yếu hơn.

Đối với những loại áo chống nắng tối màu thì khả năng hấp thụ ánh sáng tốt nhưng sẽ chuyển sang nhiệt năng. Điều này khiến áo chống nắng nóng hơn, cơ thể sẽ bí bức, khó chịu.

PV: Như ông vừa chia sẻ,  áo chống nắng chỉ chống lại một phần tác hại của tia UV mà thôi. Vậy, khi phải ra ngoài trời vào những ngày nắng nóng này thì chúng ta cần chú ý điều gì để bảo vệ da hiệu quả nhất?

Tiến sỹ Đào Văn Tấn: Tốt nhất là người dân không nên ra ngoài đường vào những giờ nắng nóng gay gắt, cụ thể không nên ra ngoài trong khoảng 12 đến 16h hàng ngày. Đây là thời điểm nắng gắt và tia cực tím cực mạnh.

Còn khi chúng ta phải ra ngoài lúc trời còn nắng thì đường nhiên phải mặc áo chóng nắng. Cùng với đó, người dân nên đeo kính để bảo vệ vùng mắt và bôi kem chống nắng. Kết hợp các biện pháp thì khả năng bảo vệ da sẽ cao hơn.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!