Người cho vay cuối cùng là gì? Vai trò của người cho vay cuối cùng

Người cho vay cuối cùng là gì?

Người cho vay cuối cùng là một tổ chức, ở Việt Nam tổ chức này sẽ là ngân hàng trung ương cho các ngân hàng thương mại vay khi họ không đủ dự trữ hoặc không đủ tiền mặt để trả cho khách hàng đến rút tiền ra khỏi ngân hàng.

Khi các ngân hàng thấy mình thiếu tài sản, không đảm bảo khả năng thanh toán ở mức an toàn, có nghĩa là tiền gửi dự trữ bắt buộc tại ngân hàng trung ương không đủ, cho nên các ngân hàng phải tăng khả năng thanh toán của mình. Để làm việc này thường họ sẽ bán trái phiếu kho bạc cho ngân hàng trung ương, thu hồi vốn vay ngắn hạn hay vay chiết khấu tại ngân hàng trung ương.

Vai trò của người cho vay cuối cùng

- Người cho vay cuối cùng có vai trò rất quan trọng đó là cung cấp các khoản tín dụng khẩn cấp cho các ngân hàng, tổ chức tài chính đang gặp khó khăn về tài chính hoặc gặp rủi ro lớn có nguy cơ phá sản.

- Người cho vay cuối cùng sẽ bảo vệ các cá nhân đã gửi tiền tại ngân hàng, đồng thời ngăn việc khách hàng rút tiền hàng loạt khi ngân hàng đang gặp khó khăn khi thanh khoản bị hạn chế.

- Việc vay tiền từ ngân hàng trung ương (người cho vay cuối cùng) đồng nghĩa với việc ngân hàng hay tổ chức tài chính này đang gặp khủng hoảng về tài chính và có nguy cơ phá sản.

- Ngoài ra, việc ngân hàng trung ương đóng vai trò là người cho vay cuối cùng đối với các ngân hàng đang gặp khủng hoảng hoặc có nguy cơ phá sản là nhằm ổn định nền kinh tế và thị trường tiền tệ của đất nước. Bởi khi một ngân hàng hay tổ chức kinh tế bị khủng hoảng hay phá sản sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế của đất nước.

- Bên cạnh đó, người cho vay cuối cùng còn có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc ngăn chặn đột biến rút tiền gửi

+ Đột biến rút tiền gửi là việc xảy ra trong thời kỳ khủng hoảng tài chính khi khách hàng hoảng loạn, lo lắng về khả năng thanh khoản của ngân hàng nên sẽ đổ xô đến ngân hàng rút tiền. Thông thường, ngân hàng chỉ giữ một tỉ lệ rất nhỏ trong tổng số tiền gửi là tiền mặt nên, hiện tượng đột biến tiền gửi sẽ nhanh chóng rút cạn thanh khoản của ngân hàng làm cho ngân hàng mất khả năng thanh khoản.

+ Vai trò của ngân hàng trung ương là khi dự trữ của ngân hàng không thể ngăn chặn được đột biến rút tiền gửi, ngân hàng trung ương sẽ cung cấp khoản vay cho ngân hàng trong trường hợp khẩn cấp để đảm bảo khách hàng rút tiền có thể nhận được tiền gửi của họ, không để ngân hàng rơi vào tình trạng mất khả năng thanh khoản.

Những quan điểm phản bác việc ngân hàng trung ương đóng vai trò là người cho vay cuối cùng

Các chuyên gia tài chính thế giới và trong nước cho rằng ngân hàng trung ương không nên đóng vai trò là người cho vay cuối cùng đối với các ngân hàng, các tổ chức tài chính bởi một số lý do sau:

- Nhiều quan điểm cho rằng các ngân hàng và tổ chức tài chính sẽ thực hiện các khoản đầu tue rủi ro khi họ chắc chắn rằng sẽ được ngân hàng trung ương cứu trợ khi gặp khó khăn. Quan điểm trên đã được khẳng định bởi cuộc khủng hoảng tài chính năm 2007/2008 khi các ngân hàng đầu tư vào các tài sản rủi ro và đã được Cục dự trữ Liên bang cứu trợ.

- Nhiều người chỉ trích rằng các tổ chức tư nhân có thể đóng vai trò người cho vay cuối cùng mà không cần đến sự hỗ trợ hay can thiệp của chính phủ. Ví dụ thực tế là, trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 1837 - 1839 Ngân hàng Suffolk của Boston đã giảm bớt ảnh hưởng của khủng hoảng bằng việc cung cấp các khoản vay cuối cùng cho các ngân hàng thành viên.

Một ví dụ nữa để chứng minh quan điểm trên là, việc Ủy ban của Hiệp hội thanh toán bù trừ New York đã cung cấp chứng chỉ cho vay thanh toán bù trừ cho các ngân hàng như một cách quản lý ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính năm 1857. Như vậy, với các ví dụ trên đã chỉ ra rằng mặc dù các tổ chức là tư nhân điều hành cũng có vai trò như người cho vay cuối cùng và cũng đã thành công mà không cần đến sự can thiệp của Chính phủ.

- Đối với những người ủng hộ ngân hàng trung ương là người cho vay cuối cùng lại cho rằng những hậu quả có thể xảy ra của việc không có người cho vay cuối cùng nguy hiểm hơn nhiều so với việc các ngân hàng chấp nhận rủi ro quá mức.

Như vậy, thuật ngữ người cho vay cuối cùng được hiểu ở đây là ngân hàng trung ương sẽ cung cấp các khoản vay cho các ngân hàng, tổ chức tài chính đang gặp khó khăn về tài chính hoặc có nguy cơ phá sản. Hi vọng qua bài viết này, bạn sẽ có một cái nhìn rõ nét và tổng quan hơn về người cho vay cuối cùng. Chân thành cảm ơn bạn đọc đã đồng hành cùng chúng tôi trong bài viết này.