Top 5 thương hiệu lớn đã từng là của người Việt

1. SABECO bán cho Vietnam Beverage (Thái Lan)

Tổng Công ty Cổ phần Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco), là một doanh nghiệp Việt Nam. Mặc dù là công ty cổ phần nhưng Nhà nước vẫn nắm gần 90% vốn điều lệ công ty này và Bộ Công Thương đóng vai trò là người đại diện phần vốn Nhà nước tại Sabeco (2016). Sabeco là chủ sở hữu thương hiệu bia Saigon và 333.

Tháng 12/2017, công ty con của tỷ phú Thái Charoen Sirivadhanabhakdi là Công ty TNHH Vietnam Beverage mua trọn 53,59% cổ phần nhà nước chào bán tại công ty Sabeco với giá trị 4,8 tỷ USD.

Việc Vietnam Beverage mua thành công 53,59% cổ phần tại Sabeco do nhà nước Việt Nam bán ra, đồng nghĩa là doanh nghiệp Thái đã gián tiếp sở hữu và có quyền chi phối hoạt động của doanh nghiệp Việt, thâu tóm thành công một thương hiệu có mạng lưới phân phối rộng lớn trong ngành bia rượu Việt Nam.

2. Kinh Đô bán cho Mondelez International

Kinh Đô là công ty cổ phần chuyên sản xuất và kinh doanh bánh kẹo của Việt Nam. Nhắc đến Kinh Đô, chắc hiện tại ai cũng nghĩ đây là thương hiệu Việt Nam. Nhưng không!
Kinh Đô được thành lập năm 1993. Khi đó với chỉ 1 phân xưởng nhỏ tại Phú Lâm, Quận 6 với vốn đầu tư 1,4 tỷ đồng. Những năm đầu, với chiến lược đúng đắn công ty đã tạo được lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Mức đầu tư khủng về dây chuyền và công nghệ sản xuất từ 1994 – 2001. Tổng trị giá lên đến 13 triệu đô la, như dây chuyền thiết bị sản xuất bánh bông lan, bánh mì với giá trị đầu tư trên 1,2 triệu đô la Mỹ. Và dây chuyền sản xuất Bánh mặn Cracker từ châu Âu trị giá trên 2 triệu đô la Mỹ. Với mức đầu tư khủng cho công nghệ năm 2001, Kinh Đô bắt đầu xuất khẩu ra các thị trường lớn là Mỹ, Đức, Nhật, Pháp, Canada và các nước trong khu vực Đông Nam Á. Vào năm 2003, Kinh Đô đã đủ sức mua lại công ty kem đá Wall’s Việt Nam của Unilever. Sau đó đã thay bằng nhãn hiệu kem Kido’s.

Vậy lý do Kinh Đô bán lại cho Mondelez International là gì? Đầu năm 2014, Kinh Đô lúc đó đang là ông hoàng trong ngành bánh kẹo tại Việt Nam. Khi chiếm 28% thị phần, xếp sau lúc đó là Bibica, PAN Food, Hải Châu. Ngoài ra, Kinh Đô cũng đi đầu trong việc xây dựng thương hiệu. Khi nhắc đến bánh kẹo Việt Nam là nghĩ ngay đến bánh kẹo Kinh Đô… Và hết năm 2014, Kinh Đô bất ngờ bán đứt 80% cổ phần (gần 8.000 tỷ VNĐ) mảng bánh kẹo. Lúc này Kinh Đô vốn đang là mảng kinh doanh dẫn đầu thị trường của Tập đoàn cho Mondelez International.

Người Việt Nam vẫn có tâm lý chuộng các sản phẩm nước ngoài. Nên khoảng 25-30% thị phần bánh kẹo phân khúc biếu tặng nằm trong tay các công ty nước ngoài. Hơn nữa, khó khăn ngày càng chồng chất khi nhiều hệ thống siêu thị hàng đầu Việt Nam đổi chủ. Dọn đường cho bánh kẹo ngoại, điển hình là hàng Thái xâm nhập thị trường. Cùng với việc gia nhập thị trường chung ASEAN, thuế nhập khẩu của ngành hàng bánh kẹo bằng 0. Từ đó thị trường bánh kẹo Việt Nam đón nhận hàng loạt thương hiệu, sản phẩm bánh kẹo từ các quốc gia khác như  Malaysia, Indonesia…
Bánh kẹo nhập khẩu có mẫu mã đẹp, sang trọng, chất lượng tốt. Nên không khó để chiếm được cảm  tình của người tiêu dùng. Điều này khiến doanh nghiệp Việt Nam khá chật vật để giành thị phần.

Sau nhiều năm thị trường bánh kẹo biến động mạnh, mặc dù vẫn đang dẫn đầu thị trường trong nước nhưng Kinh Đô nhận thấy ngành hàng này không còn nhiều cơ hội phát triển như những năm đầu thành lập. Do đó, tập đoàn chuyển sang tìm kiếm cơ hội đầu tư vào một số ngành hàng khác.
Kết quả là Kinh Đô đã bị bán cho Mondelez International. Năm 2015, Mondelez International chính thức lộ diện và mua đứt 80% cổ phần của Công ty CP Kinh Đô Bình Dương với giá gần 8.000 tỷ đồng. Đồng thời, Công ty CP Kinh Đô đổi tên thành Công ty CP Tập đoàn Kido.

3. Kem đánh răng P/S bán cho Unilever

Nhãn hiệu kem đánh răng P/S được Công ty Hóa phẩm P/S trực thuộc Sở Công nghiệp TP.HCM phát triển từ 1975. Thời bấy giờ, 2 hãng kem đánh răng nổi tiếng là Hynos và Kolperlon sáp nhập lại thành Xí nghiệp Kem đánh răng Phong Lan. Nhưng vì sản phẩm không bán được nên doanh nghiệp đổi tên sản phẩm theo tên của kem đánh răng P/S được nhập khẩu về trước đó. Cái tên kem đánh răng P/S bắt đầu được biết đến và nhanh chóng chiếm 60% thị trường những năm 1988-1993.
Trong một giai đoạn dài (1975 – 1995), P/S đã xác lập được vị thế dẫn đầu về sản phẩm chăm sóc răng miệng trên thị trường và chiếm được lòng tin của đông đảo người Việt. Vì vậy, trong tâm trí các thế hệ người Việt thời đó, P/S là niềm tự hào của hàng Việt Nam, là một dấu ấn khó phai mờ.
Sau đó, kinh tế mở cửa, nhiều doanh nghiệp nước ngoài nhảy vào khiến doanh nghiệp trong nước gặp khó khăn. Tập đoàn Unilever thuyết phục được Công ty Hóa phẩm P/S tham gia liên doanh vào năm 1997, lập ra Công ty P/S Elisa, cùng khai thác nhãn hiệu P/S.
Unilever vốn là tập đoàn sản xuất hàng tiêu dùng đa nhãn hiệu của Anh Quốc và Hà Lan. Khi Unilever thâm nhập thị trường Việt năm 1995, hãng nhanh chóng xúc tiến đàm phán để được chuyển nhượng quyền sở hữu nhãn hiệu kem đánh răng P/S.

Lúc này, Công ty Hóa phẩm P/S không còn sản xuất kem đánh răng P/S mà chỉ gia công vỏ hộp kem đánh răng bằng nhôm cho liên doanh này. Unilever yêu cầu công ty P/S phải chuyển từ ống nhôm sang ống phức hợp nhưng lúc này P/S chưa đáp ứng yêu cầu.
Đến năm 2003, Unilever đã trả 6,5 triệu đô la để P/S đầu tư nhà máy sản xuất vỏ nhựa theo đúng yêu cầu. Khi nhà máy vận hành, sản phẩm lại không được Unilever chấp nhận do không đáp ứng tiêu chuẩn. Unilever chi thêm 3,5 triệu đô để P/S trả lương công nhân. Đồng thời, Unilever trả 5 triệu đô để mua đứt thương hiệu kem đánh răng P/S. Đến nay, công ty P/S đã không còn liên quan đến sản phẩm kem đánh răng mang tên mình.

4. Diana bán cho UNICHARM (Nhật Bản)

Ra đời năm 1997, Diana là thương hiệu băng vệ sinh nổi tiếng Việt Nam của Công ty Cổ phần Diana. Do 2 anh em ông Đỗ Anh Tú và Đỗ Minh Phú thành lập với tổng đầu tư ban đầu là 600.000 USD. Đến năm 2011, từ số tiền 600.000 đô, giá trị Diana vọt lên khoảng 200 triệu USD khi được chào bán. Thương hiệu được biết đến với khẩu hiệu “Là con gái thật tuyệt”.

Diana đã cạnh tranh không ngừng với đối thủ sừng sỏ trong thị trường sản phẩm băng vệ sinh là Kotex (Công ty Kimberly-Clark, Mỹ). Thời điểm đó, Dianna hầu như không ngại đầu tư vào trang thiết bị và công nghệ để đổi mới và nâng cao chất lượng sản phẩm nhằm cạnh tranh với Kotex ở mọi phân khúc.

Vào năm 2011, đây là một trong những thương vụ M&A có giá trị lớn nhất với một doanh nghiệp tư nhân Việt Nam. Mức giá gần 4.000 tỷ VNĐ cho một doanh nghiệp có doanh thu 1.000 tỷ và lợi nhuận chỉ 40 tỷ đồng vào năm 2010 khiến nhiều người ngạc nhiên.

Tuy vậy, ngay trong năm 2011. Diana có có sự tăng trưởng mạnh: Đạt 1.700 tỷ doanh thu và và 100 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế. Như vậy tại thời điểm hoàn tất giao dịch, Unicharm đã định giá Diana ở mức 40 lần lợi nhuận của công ty (P/E 40 lần). Diana tiếp tục duy trì mức tăng trưởng trong các năm sau đó. Chỉ sau 3 năm từ khi “đổi chủ”, tình hình tài chính của Diana đã thay đổi rõ rệt. Kết thúc năm 2014, công ty đạt 3.900 tỷ doanh thu và hơn 800 tỷ lợi nhuận sau thuế.

5. X-Men bán cho Marico (Ấn Độ)

Năm 2003, sản phẩm dầu gội đầu cho nam giới X-Men xuất hiện cùng slogan “Đàn ông đích thực” và nhanh chóng trở thành nhãn hiệu dầu gội đầu số 1 cho đàn ông.

X-Men ghi dấu trong lòng người tiêu dùng với việc định hình khái niệm mới về mỹ phẩm cho nam thay vì “dùng ké” của nữ như trước đây. Với tên gọi khá Tây, nhiều người đoán đây là sản phẩm do tập đoàn đa quốc gia nào đó sản xuất nhưng thật ra đây là sản phẩm đến từ Công ty Sản xuất hàng gia dụng quốc tế (ICP) của Việt Nam.

Công ty ICP do ông Phan Quốc Công và một người bạn góp vốn thành lập năm 2001. Xác định là người đi sau và đứng trên vai người khổng lồ, ICP tiếp cận các tập đoàn hóa chất lớn trong khu vực và thế giới để học hỏi công nghệ, cách thức sản xuất mỹ phẩm thay vì nghiên cứu từ đầu.
Kèm theo tên gọi khác với tư duy người Việt, ICP còn tập trung rất chuyên nghiệp vào chiến lược sản xuất toàn diện từ sữa tắm, xà bông, sữa rửa mặt cho tới xây dựng hình ảnh thương hiệu theo hướng văn hóa hào hiệp gắn liền với slogan.
Theo số liệu của Nielsen, có thời điểm X-Men dẫn đầu ngành dầu gội và sữa tắm với mức 40-50% thị phần, ngành hàng lăn khử mùi đứng sau Nivea với mức 23%. Từ 2011 các quỹ đầu tư thoái vốn, ICP cần tìm cho mình nhà đầu tư có tiềm lực mạnh, cùng ngành nghề.

Tháng 3/2011, tập đoàn mỹ phẩm Marico của Ấn Độ mua lại 85% cổ phần ICP nhưng vẫn giữ lại các nhân sự điều hành. Đến năm 2014 Marico nắm giữ xấp xỉ 100% quyền biểu quyết tại ICP.
Quyết định rót vốn của Marico đem đến bước ngoặt với ICP. Theo chia sẻ của ông Phan Quốc Công – người sáng lập X-Men, sau 3 năm bán cho Marico, doanh thu của công ty này đạt hơn 1.000 tỷ đồng, gấp 2 so với trước kia.