Giá trị sổ sách (Book Value) là gì?

Định nghĩa Giá trị sổ sách

Đây là giá trị của một doanh nghiệp được xác định theo sổ sách kế toán. Giá trị này mô tả các báo cáo tài chính (BCTC) của doanh nghiệp hàng tháng, quý, nửa năm hoặc 1 năm.

Giá trị sổ sách của cổ phiếu thường là giá trị của cổ phiếu được xác định dựa trên cơ sở số liệu sổ sách kế toán của công ty (chủ yếu dựa vào bảng cân đối kế toán).

Bản chất của Giá trị sổ sách

Trường hợp công ty chỉ phát hành cổ phiếu thường thì giá trị ghi sổ của một cổ phiếu thường được xác định bằng cách lấy vốn chủ sở hữu hoặc tổng giá trị tài sản thuần (phần giá trị chênh lệch giữa tổng tài sản và tổng nợ) của công ty chia cho tổng số cố phiếu thường đang lưu hành. 

Trường hợp công ty phát hành cả cổ phiếu ưu đãi thì phải lấy tổng giá trị tài sản thuần trừ đi phần giá trị thuộc cổ phiếu ưu đãi rồi mới chia cho số cổ phiếu thường đang lưu hành.

Phần giá trị thuộc cổ phiếu ưu đãi được tính theo mệnh giá hoặc giá mua lại tùy vào loại cổ phiếu ưu đãi công ty phát hành và cộng với phần cổ tức công ty còn khất lại chưa trả cho cổ đông ưu đãi trong các kỳ trước (nếu có).

Xem xét giá trị ghi sổ cho phép cổ đông thấy được số giá trị tăng thêm của cổ phiếu thường sau một thời gian hoạt động của công ty so với số vốn góp ban đầu.

Vai trò của Giá trị sổ sách

Giá trị sổ sách được coi là quan trọng về mặt định giá vì nó thể hiện được bức tranh công bằng và chính xác về giá trị một công ty. Giá trị ghi sổ của một doanh nghiệp hay tập đoàn được xem là tài sản đang có của doanh nghiệp đó. Nó được nắm giữ bởi thực thể riêng biệt, cố định (chủ sở hữu, vốn hóa thị trường, cổ đông).

Trong trường hợp công ty phát hành cổ phiếu, giá trị ghi sổ cũng cho thấy con số chi phí mua lại công ty/tập đoàn trong trường hợp rủi ro. Đồng thời giá trị thị trường của cổ phiếu cũng bị tác động bởi yếu tố này.

Theo thống kê, công ty nào có giá trị sổ sách càng cao thì giá trị cổ phiếu càng cao, tiềm năng phát triển cũng ổn hơn so với những công ty mà tổng tài sản đang xấp xỉ với các khoản nợ cần trả.

Trong trường hợp xấu nhất xảy ra buộc công ty bị thanh lý, thì giá trị sổ sách là cơ sở để xác định phần tiền mà mỗi cổ đông được thu về.

Hạn chế của Giá trị ghi sổ là gì?

Trước hết, nó là BCTC được thực hiện hàng quý hoặc năm. Nhà đầu tư (NĐT) chỉ có thể nắm được tình hình doanh nghiệp sau khi các BCTC được phát hành. Những giá trị tham chiếu ở thời điểm NĐT quyết định có thể không tương đương với tình hình thực tế của doanh nghiệp.

Thêm nữa, giá trị sổ sách bản chất là một mục kế toán. Vì vậy nó có tính điều chỉnh rất lớn. Nó cũng không dễ hiểu, dễ đánh giá nếu NĐT không có sự am hiểu.

Đồng thời, các giá trị trong báo cáo sổ sách có thể cần liên thông nhiều kỳ báo cáo để có thể đưa ra con số cụ thể. VD như khấu hao tài sản, phải có quá trình mới có thể thấy được tác động của nó tới doanh nghiệp như thế nào, từ đó xác định giá trị của dây chuyền sản xuất, nhà máy thiết bị… hiện có được những thông số cụ thể nào, nếu thanh lý thì thu về được bao nhiêu…

Một số trường hợp, việc thực hành kế toán thường buộc yêu cầu báo cáo giá trị cao hơn giá trị thực của thiết bị. Trên thực tế, có thể thiết bị không đạt đến con số như báo cáo. Một rủi ro nữa cho NĐT chính là sự phát triển mạnh của công nghệ khiến máy móc thiết bị lạc hậu, giá trị có thể rơi không kiểm soát.

Nhược điểm kế tiếp là nếu hệ thống thiết bị được doanh nghiệp lấy làm tài sản bảo đảm cho khoản vay nào đó, thì nó sẽ có tác động hoàn toàn khác đến tổng giá trị toàn bộ doanh nghiệp. Lúc này, giá trị ghi sổ sẽ không còn là kênh tham chiếu an toàn và hiệu quả cho NĐT.

Giá trị sổ sách cổ phiếu là gì?

Đi kèm với giá trị ghi sổ là gì, NĐT cũng cần biết thêm về giá trị ghi sổ của cổ phiếu.

Nếu mỗi doanh nghiệp phát hành số lượng X cổ phiếu ra thị trường, thì NĐT hoàn toàn có thể xác định được giá trị sổ sách/ 1 cổ phiếu.

Định nghĩa này trong tiếng Anh là Book Value Per Share (BVPS). Nó được xác định dựa trên giá trị sổ sách của doanh nghiệp.

Công thức của BVPS là:

BVPS = Giá trị sổ sách/Tổng số cổ phiếu đang lưu hành.

BVPS sẽ sử dụng để xác định thị giá cổ phiếu trên thị trường. Các NĐT tính toán theo cách này để có được phương pháp phân tích cơ bản nhất, xác định giá trị thị trường của cổ phiếu doanh nghiệp cao hơn hay thấp hơn giá trị sổ sách, từ đó có cách đầu tư hợp lý.

Thông thường giá trị ghi sổ tỉ lệ thuận với tổng số cổ phiếu đang lưu hành. Những doanh nghiệp có nguồn lực kinh tế mạnh sẽ có khối lượng cổ phiếu lớn và quy mô hơn những doanh nghiệp còn đang trong quá trình phát triển và đang phải gồng gánh nhiều khoản nợ phải thanh toán.

Tuy nhiên, với những doanh nghiệp mà tài sản vô hình nhiều hơn tài sản hữu hình thì công thức này không hoàn toàn chính xác. Do đó, việc đánh giá cổ phiếu không chỉ dựa vào tiêu chí này.

Khi đánh giá chỉ số cổ phiếu của các doanh nghiệp thế này, NĐT cần đưa ra những tiêu chí đánh giá cụ thể cho từng lĩnh vực mà doanh nghiệp đang kinh doanh. Như vậy mới có sự khách quan.

Công thức tính Book Value

Giá trị ghi sổ = Tổng tài sản – Tổng nợ phải thanh toán

Tổng tài sản của một doanh nghiệp gồm các khoản:

–       Tiền mặt hiện có;

–       Tài sản ròng;

–       Các khoản tiền thu vào;

–       Các khoản đầu tư ngắn hạn;

–       Các khoản đầu tư và ứng trước của doanh nghiệp;

–       Tài sản hữu hình: hàng tồn kho, nhà máy thiết bị.

Tài sản vô hình sẽ không được tính trong tổng tài sản doanh nghiệp. Tài sản vô hình là những tài sản không có hình dạng cụ thể, nhưng giá trị của nó lại được tính bằng tiền, VD như nhượng quyền thương mại, uy tín nhãn hiệu, thương hiệu, marketing…

Tổng nợ phải trả gồm khoản thuế hoãn lại chưa đóng, khoản nợ ngắn hạn và khoản nợ dài hạn mà doanh nghiệp đang gánh, dù là nợ bất kỳ đối tượng nào.

Giá trị ghi sổ là giá trị vốn chủ sở hữu của công ty được thể hiện trong BCTC và được xác định bằng cách lấy tổng giá trị tài sản của công ty và trừ đi bất kỳ khoản nợ nào công ty còn nợ.