Thể chế kinh tế là gì?

Lê Dũng

Thứ Bảy , 02/09/2023 , 10:24 (GMT+7)

Thể chế kinh tế (Economic Institutions) là "luật chơi" chính thức và phi chính thức được đặt ra với các chủ thể tham gia hoạt động trong nền kinh tế của một quốc gia trong một giai đoạn lịch sử cụ thể. Nội dung của nó ra sao? Hãy cùng index.vn tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Thể chế kinh tế là gì?

Thể chế kinh tế là khái niệm rộng, nó bao quát nhiều vấn đề khá phức tạp

Thể chế kinh tế (tiếng Anh: Economic Institutions) là "luật chơi" chính thức (Hiến pháp, các văn bản dưới Luật, các Bộ luật và Luật, các chính sách và cơ chế tổ chức thực thi các văn bản đó do Nhà nước hiện thời đặt ra) và phi chính thức (quy phạm, các quy tắc bất thành văn, những điều cấm kị mà các nhóm người trong xã hội tham gia hoạt động trong nền kinh tế tự nguyện tuân thủ) được đặt ra với các chủ thể tham gia hoạt động trong nền kinh tế của một quốc gia trong một giai đoạn lịch sử nhất định.

Nội dung của thể chế kinh tế

Thể chế kinh tế là khái niệm rộng, nó bao quát nhiều vấn đề khá phức tạp, có liên quan đến các yếu tố kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa, truyền thống, quan hệ quốc tế,...

Vì vậy, nội dung của thể chế kinh tế là một vấn đề không dễ thống nhất trong thực tiễn, bởi nó tùy vào góc nhìn, vị trí, nghiên cứu và xem xét của mỗi cá nhân. Ví dụ như:

Ông Đinh Văn Ân và ông Lê Xuân Bá (năm 2006) cho rằng thể chế kinh tế gồm 4 nội dung:

- Các chủ thể tham gia trò chơi "kinh tế thị trường" gồm các cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế; các doanh nghiệp và tổ chức xã hội;

- Các cơ chế thực thi thể chế kinh tế thị trường gồm cơ chế cạnh tranh thị trường; cơ chế phân cấp quản lý kinh tế; cơ chế phối hợp, tham gia; cơ chế theo dõi và đánh giá;

- Các bộ quy tắc tạo thành "luật chơi" kinh tế thị trường gồm khung pháp luật về kinh tế và các quy tắc chuẩn mực về kinh tế;

- Thể chế kinh tế thị trường cơ bản gồm thị trường tài chính; thị trường hàng hóa; thị trường bất động sản; thị trường khoa học và công nghệ.

Ban Kinh tế Trung ương thì cho rằng thể chế kinh tế có 3 thể chế cơ bản:

- Thể chế đảm bảo đồng bộ các yếu tố thị trường và các loại thị trường;

- Thể chế về sở hữu, phát triển các thành phần kinh tế, các tổ chức sản xuất kinh doanh và các loại hình doanh nghiệp;

- Thể chế gắn kết tăng trưởng kinh tế với tiến bộ, công bằng xã hội trong từng chính sách, từng bước phát triển và bảo vệ môi trường.