Cắt lỗ chứng khoán là gì? Khi nào nên bán cắt lỗ?

Cắt lỗ là gì?

Cắt lỗ (Stop loss) là việc chủ động đóng vị thế hay đóng giao dịch tại một mức nhất định và chấp nhận một khoản lỗ khi cổ phiếu có xu hướng biến động không như dự tính ban đầu. Cắt lỗ giúp nhà đầu tư (NĐT) kiểm soát được rủi ro đồng thời bảo vệ nguồn vốn.

NĐT có thể điều chỉnh cắt lỗ vào bất kỳ thời điểm nào trong khi giao dịch mở. Hầu hết trong các giao dịch, mức cắt lỗ mặc định là 50% giá trị của vị thế, có nghĩa là, nếu giá trị vị thế của bạn tụt xuống 50% giá trị đã đầu tư, lệnh cắt lỗ sẽ tự động kích hoạt và vị thế của bạn sẽ đóng lại ở đó.

Trong trường hợp thị trường nhiều biến động, mức cắt lỗ mà NĐT yêu cầu có thể không được giao dịch trên thị trường, nếu thế lệnh cắt lỗ sẽ kích hoạt ở mức khả dụng tiếp theo, kết quả bạn có thể lỗ nhiều hơn dự toán và không ứng dụng hay quản lý nào đền bù cho phần thiệt này.

Tại sao phải cắt lỗ chứng khoán?

Nếu không cắt lỗ kịp  thời thì có 2 thiệt hại chính xảy ra với NĐT: Tâm lý bất ổn và nguồn vốn giảm dần.

Một số người quá tự tin vào kiến thức của mình hoặc quá bảo thủ, khi thấy những biến động nhỏ, phần trăm lỗ ít ỏi thì xem nhẹ. Phù thủy phố Wall - Marty Schwartz đã nói “Điều quan trọng nhất khi kiếm tiền là không được để khoản lỗ nằm ngoài tầm kiểm soát”.

Phần trăm lỗ dù ít cũng không được coi thường, cần cắt lỗ khi thị trường chứng khoán biến động, ngay cả những cổ phiếu khỏe cũng giảm mạnh, doanh nghiệp có dấu hiệu kinh doanh đi xuống, hoặc NĐT thấy cổ phiếu khác có tiềm năng tăng trưởng tốt hơn, muốn bỏ cổ phiếu này.

Khi nào nên cắt lỗ?

Theo ông Philip Arthur Fisher - nhà đầu tư chứng khoán nổi tiếng ở Mỹ, thời điểm cắt lỗ tốt nhất là khi NĐT nhận thấy thị trường có nhiều biến động khiến cả những cổ phiếu tốt cũng giảm mạnh, hoặc doanh nghiệp có dấu hiệu tăng trưởng kinh doanh sụt giảm, nhận định ban đầu về doanh nghiệp là sai, khi NĐT tìm thấy một mã cổ phiếu khác có tiềm năng tăng trưởng tốt hơn.

Trong trường hợp giá cổ phiếu giảm, quyết định cắt lỗ sẽ phụ thuộc vào mức độ chịu đựng rủi ro của NĐT, cũng như khả năng biến động của cổ phiếu đó. Thông thường, nhiều NĐT sẽ chọn bán cổ phiếu nếu cổ phiếu đó giảm 7%-8% so với giá mua vào.

VD, NĐT mua cổ phiếu X ở mức giá 54.000 đồng/cp, nếu cổ phiếu X giảm còn 50.000 đồng/cp, NĐT nên cắt lỗ tại thời điểm này.

Việc cổ phiếu bị điều chỉnh giảm giá hoàn toàn bình thường, nhưng nếu một cổ phiếu được nhận định tốt mà giảm hơn 8% nghĩa là cổ phiếu đó hoặc thị trường đang bất ổn. Lúc này, NĐT cần bảo toàn vốn bằng cách cắt lỗ. Bởi một cổ phiếu bắt đầu lao dốc thì sẽ không có dấu hiệu nhận biết đáy ở đâu. Như trong bối cảnh thị trường nhiều biến động năm 2022, có nhiều cổ phiếu được đánh giá tốt đã giảm tới 30-40%, thậm chí nhiều hơn, so với thời điểm đầu năm.

Về lý thuyết, mức lỗ tối đa NĐT cho phép là 7%-8% số vốn đầu tư. Nhưng nếu thị trường nhiều biến động, trong xu hướng giá xuống thì NĐT có thể cắt lỗ sớm hơn, ở mức 3-5%. Bởi xu hướng giảm của thị trường sẽ kéo theo hầu hết các cổ phiếu giảm theo. Thế nên, NĐT cũng phải xem xét danh mục của mình trong bối cảnh thị trường chung, xác định được vùng cầu hay cung để có quyết định bán ra hợp lý, giảm thiểu tổn thất.

Bên cạnh việc dựa vào phần trăm giảm của thị giá cổ phiếu, NĐT cũng có thể dựa vào phân tích kỹ thuật để chọn thời điểm cắt lỗ. Dựa vào các đường trung bình động (MA), NĐT tìm được các vùng kháng cự (vùng cung) hay vùng hỗ trợ (vùng cầu) để ước lượng mức cân bằng của tâm lý thị trường và xác định xu hướng thị trường. Trong đó, thông qua các đường trung bình MA 5, 9, 20, 50, 100 và 200 ngày, NĐT xem giá cổ phiếu liệu đã đạt đến ngưỡng kháng cự hay hỗ trợ chưa.

Thêm vào đó, NĐT dựa trên chỉ báo Parabolic SAR để xác định các tín hiệu xu hướng xuống, là thời điểm cần bán ra.

Tuy nhiên, các phương pháp này đòi hỏi NĐT có nhiều kinh nghiệm, phải xác định được những vùng hỗ trợ trọng yếu vì sẽ có khả năng lỗ nặng nếu điểm vào cách xa với vùng này.

NĐT có thể sử dụng lệnh cắt lỗ tự động trên các app của công ty chứng khoán để quản lý rủi ro, thông qua các chiến lược giao dịch cài đặt trước như cắt lỗ tự động, chốt lời theo điều kiện. Sử dụng lệnh cắt lỗ tự động trên các app này giúp NĐT không bị ảnh hưởng cảm xúc khi ra quyết định, hạn chế rủi ro, cũng như không mất nhiều thời gian để theo dõi hoạt động của cổ phiếu thường xuyên.